Korkunç yangında, birbirine bağlanıp sarkıtılmış çarşaflar , yaşanan çaresizliğin, olayın korkunçluğunun, insanların canını kurtarmak için neleri göze aldığının ve bu yangının sembolü oldu.
Pencereden sarkıtılmış uç uca bağlı çarşaflar, bebeğiyle çaresizce pencere pervazına sığınmış insanlar, Yanıyoruz çığlıkları, "bebeğimi atıyorum!" çaresizliği- hepsi , hepsi gözümün önünde gerçekleşti.

Sonuçta maldır, ederi bellidir, yerine konur bir şekilde ama, CAN ÖYLE Mİ ? Yaşanan korku, çaresizlik, dehşetin bedenlerde ve ruhlarda yarattığı yıkımın telafisi mümkün mü?
Dün Grand Kartal Oteli yangınına sabit kıymetler ve kar kaybı sigortaların boyutundan baktık, bilirkişi ön raporundaki tespitler, sigorta şirketini kusurlu bulunan taraflar arasında gösteriyor, medyada da benzer bilgiler dolaşıyor. Sigorta şirketi olayda kusurlu mu? Tazminat hesaplanırken neler dikkate alınır, bu hasar reddedilir mi sorularına cevap aradık. Yazıya buradan ulaşabilirsiniz.
Bugün bu feci olayın mal sigortalarından çok daha karmaşık olan sorumluluk sigortaları boyutuna bakalım.
Sorumluluk Kavramı ve Risk
Sorumluluk da tıpkı irade gibi, ahlak felsefesinin temel kavramlarından biri. Kişinin kendine ve başkalarına karşı yerine getirilmesi gereken yükümlülüklerini zamanında yerine getirmesi, kendi davranışlarını veya yetki alanına giren herhangi bir olayın sonuçlarını üstlenmesi, mesuliyet alabilmesi ve yaptığı bir iş için gerektiğinde hesap verebilmesi durumu olarak tanımlanıyor. Dinen de Allah'ın kulunu bir işi yapma veya yapmama hususunda yükümlü tutması anlamında kullanılan bir terim.
Toplumdaki herkesin, eylemlerinin başkalarına zarar vermemesi için makul özeni gösterme yükümlülüğü vardır. Bu kural ticari kuruluşlar için de geçerlidir.
İyi bir sorumluluk riski yönetimi, işletmenin dava edilme olasılığını azaltabilir, ancak riski tamamen ortadan kaldıramaz. Bu tür durumlarda işletmeler, eylemler veya eylemsizlik nedeniyle zarara uğrayana tazminat ödemekle yasal olarak yükümlü tutulabilir.
Zararın derecesine ve yaralanan kişi sayısına ve/veya zarar gören mülkün değerine bağlı olarak, bir dava işletmeyi iflas ettirebilir. Kuruluş nihayetinde herhangi bir yanlıştan aklansa bile, davalar uzun sürebilir ve yüksek savunma maliyetleri oluşabilir.
Grand Kartal Otel Yangının sorumluluk boyutu, maddi zararınkinden çok daha geniş ve olayla ilişkilendirilen pek çok tarafı mali ve itibar yönünden etkileyecek büyülükte.
Sadece hayatını kaybeden çalışanların ve misafirlerinin aileleri değil, yaralanan, kurtulan kısaca bu olaydan etkilenmiş herkes tazminat talep edebilir.
Can kaybı, yaralanma gibi bedeni zararların yanı sıra, yangında tahrip olan kişisel eşyaları, araçları, tatil harcamaları ve manevi tazminat talepleri de olacaktır.
Sigorta
Sorumluluk sigortalarının amacı sigortalının faaliyetleri esnasında, hata ihmal ve kusuru neticesinde kendisine karşı yapılan tazminat taleplerini karşılamaktır. "Bedensel yaralanma”, “maddi hasar” veya “kişisel ve itibar zararları” gibi yasal olarak ödemekle yükümlü olunan zararları, poliçe limitlerine kadar kusur oranında ve muafiyetlere tabi olarak karşılar. Teminata savunma giderleri de dahildir. Para cezaları genellikle teminat kapsamında değildir.
Otel sorumluluk sigortaları genel olarak İşveren Sorumluluk ve Üçüncü Şahıs Mali Sorumluluk sigortalarından oluşuyor.
İşveren Sorumluluk
Bu olayda 4 otel çalışanı hayatını kaybetti - bir hemşire, iki aşçı ve bir garson. 24-25 yaşlarında gencecik insanlar.
Otelin işveren Sorumluluk sigortası olup olmadığı, limit ve kapsamı hakkında bilgimiz yok.
İşveren Sorumluluk Sigortalarında Kişi Başı/ Olay Başı / Yıllık toplam tazminat limitleri belirlenir. Olay başı limitle yıllık limit genellikle aynıdır.
İşyerinde çalışan ve konaklayan otel çalışanlarının ölüm ve sürekli sakatlık/bedeni kusur tazminatları işverenin kusurlu bulunması durumunda İşveren Sorumluluk sigortasından kusur oranında ve limitler dahilinde karşılanır. Manevi tazminatlar, savunma giderleri ve SGK'nın çalışanlarla ilgili sigortalıya ileteceği rücular da bu sigortanın konusudur.
İşveren Sorumluluk genel şartlarını buraya bırakıyorum. Genel şartlar A2 genişletmelerinde manevi tazminatlar genellikle olay başı limitin içinde bir oranla sınırlandırılıyor. Kimi poliçelerde tedavi giderleri de belirli bir limite kadar dahil ediliyor.
Üçüncü Şahıs Mali Sorumluluk
Otellerin yaptığı sigortalar arasında yer alan üçüncü şahıs sorumluluk ( bilinen adıyla otel sorumluluk) sigortası, otel misafirlerinin uğrayabileceği maddi ve bedeni zararları kapsıyor. Pek çok otel yöneticisi sigorta kapsamına bakarken ilk etapta odalardaki müşteri kasaları ve ufak tefek hırsızlıklarla, otopark vale hizmetleri, düştü, kaydı gibi basit yaralanmaları önceliklendiriyor, ama gelin görün ki bu doğal afet, yangın gibi olaylardaki sorumluluklara gereken ilgi ve özen pek gösterilmiyor (76 başlıklı yazımdan)
Genel Şartlarda bu sigortanın kapsamı ;
Sigortanın Mevzuu ve Şumulü:
Madde 1 : İşbu poliçe sigortalıyı, sigortanın mer'iyet müddeti esnasında vukua gelecek bir hadise neticesinde, a) Üçüncü şahısların ölmesi, yaralanması veya sıhhatinin muhtel olması, b) Üçüncü şahıslara ait mallarda ziya ve hasar (maddi zarar ve ziyanlar) husule gelmesi sebebile, poliçede gösterilen sıfat, faaliyet ve hukuki münasebetlerinden dolayı, kendisine karşı, üçüncü şahıslar tarafından ileri sürülecek zarar ve ziyan taleplerinin neticelerine karşı, Türkiye Cumhuriyetinin hukuki mes'uliyete müteallik mevzuatı hükümleri dairesinde ve işbu poliçede tesbit olunan meblağlara kadar temin eder.
İşbu poliçe, sigortalıyı haklı taleplere karşı olduğu gibi yersiz ve aşırı taleplere karşı da korur."
olarak yer alıyor.
76 Başlıklı yazımda belirttiğim gibi üçüncü şahıs mali sorumluluk sigortası genel şartlarında Madde 3 /B/3 önemli. Bu madde
"B) Ek Sözleşme İle Teminat Altına Alınabilecek Haller"
3) Zelzele, seylap, su basması, çığ, heyelan, yanardağ indifaı, infilak, yangın, duman, sis, buhar ve su yüzünden uğranılan zarar ve ziyandan doğan mali mes'uliyet ifadesi
Eğer bu tip riskler de teminatta olsun denmemişse, yangın nedeniyle oluşan zararlar teminat haricidir anlamına geliyor .
Otelin sorumluluk sigortasında belirtilen genişletme var mı bilmiyoruz.
Üçüncü Şahıs Sorumluluk Genel şartlarını buraya bırakıyorum.
Sigorta şirketi bu olayda yukarıda eğer 3/B/3 dahil edilmişse, poliçedeki olay başı limiti kadar sorumlu olacaktır. Sigorta limitini bilmediğimizden yeter mi yetmez mi yorum yapamayız. Ancak genel gözlem ülkemizdeki üçüncü şahıs sorumluluk kapsamının yurtdışına göre daha dar ve limitlerinin daha düşük olduğu yönünde, bu durumda tazminatların sigortanın limitini aşan kısmı sigortalı tarafından karşılanacaktır.
Özetle sigortacının tazminat yükümlülüğü sigortalının kusurlu bulunması durumunda ve kusur oranında poliçenin kapsamı ve limiti ile sınırlı olacaktır.
Ferdi kaza sigortalarından da kısaca bahsetmekte fayda var. Ferdi Kaza bir sorumluluk sigortası değil, CAN Sigortası – Otelin ferdi kaza sigortası yaptırıp yaptırmadığını bilmiyoruz, ancak hızlı tazminat ödeyen bu poliçeyi tercih edenler çoğunlukta.
İşletme personeli ve misafirler için ferdi kaza sigortası yaptırıldıysa ölüm ve sürekli sakatlık için devreye girer, yine dahil edilmişse limite kadar ( Genellikle ölüm sürekli sakatlık limitinin %10’u) tedavi giderlerini öder. 15 yaş altı çocuklar için de sadece cenaze giderleriyle sınırlıdır. Ferdi Kaza sigortasından tazminat alınmış olması, mağdurların sigortalıya dava açarak tazminat talep etmesine engel teşkil etmiyor. Ferdi Kaza Genel Şartlarını da buraya bırakıyorum.
Peki bu olayda sadece işveren ve üçüncü sorumluluk sigortaları mı devrede? Hayır
Adı geçen danışmanlık firmalarının sorumlulukları için mesleki sorumluluk sigortaları (varsa) devrede olacaktır.(Bedeni zararların sigorta poliçesine dahil olup olmadığını kontrol etmelerinde fayda var) Aynı raporda yangının başlangıç noktasının mutfakta kullanılan endüstriyel tip ızgara olduğu yazıyor (Marka belirtilmiş).Bu durumda eğer üründe bir kusur var ve bu kusur yangına neden olmuşsa, bu da marka adına satış, üretim yapan tarafları da davaya dahil edebilir. Yani Ürün Sorumluluk.

Tazminat Davaları
Bilirkişi Heyeti Ön Raporu bu olayda SORUMLU olarak Bolu İl Özel İdari, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Grand Otel işletmesi, mimar ve mühendisler ile uygulayıcı yükleniciler ve imalatçıları,
KUSURLU olarak ise; Grand Kartal Otel’in sahibini ve yöneticileri, yapı sahipleri ile birlikte yapı müteahhit firmalarını, Yapı ruhsatı vermeye yetkili merciler, ISG Uzmanı (ancak sözleşme imzalanmadıysa işveren veya vekilini ) ve sigorta şirketini gösteriyor.
Herkes giden canlar, yaralılar ve büyük acı karşısında , bu olaydan sorumlu bulunanlar hakkında adaletin vereceği kararı bekleyecek. Aileler bir araya gelerek güçlü bir dava açma hazırlığındalar. Toplum vicdanını etkileyen bu olayda aynı acıyı paylaşanların birlik olduğu davalar hem önemli bir dayanışma hem de daha güçlü iddianameler demek.
Olayda zarar gören misafirler için nihai rapora göre sorumlu ve kusurlu bulunan taraflardan ayrı ayrı tazminat talep edebilirler (Müteselsil Sorumluluk)
Dava sonucunda kusurlu bulunan tüm taraflar tazminat ödemekle karşı karşıya kalacak, bu durumda eğer onların da kendilerini koruyan sigortaları varsa, yine kapsam, limitler ve özel şartlar doğrultusunda sigortaları devrede olacaktır. Özetle bu davanın sadece adı geçen sigortalıyı ve sigorta şirketini değil, olayla ilişkilendirilen herkesi ve onların sigortacılarını da ilgilendiren, çok tarafın dahil olacağı karmaşık bir dava olacağını söyleyebilirim.
Şimdiden kim sorumlu, kim yetkili tartışmalarına şahit oluyoruz. Bu olay mahkemeye gittiği andan itibaren uzun yıllar boyunca tarafların kusurlu olmadıklarını ispat etmeye ve sorumluluğu yüklemeye çalıştığı taraflar arasında da sürecek, diğer davalarla dallanıp budaklanacak bir yargı sürecinden bahsediyoruz.
Ülkemizde davaların sonuçlanma süreleri oldukça uzun. Acıların bir nebze de olsun telafisi için umarım sonuç çok gecikmez.
Sigorta Şirketi Sorumlu mu?
Sigorta şirketinin teminat sağlama kararında, sigorta koşullarında ve priminde kendisine verilen bilgiler, sigortalı ile ilişkisi, faaliyet alanı , geçmiş hasar bilgileri, sigortalının itibarı, söz konusu alandaki sigorta şirketinin hasar prim geçmişi, sigorta sektörünün riske genel yaklaşımı gibi konular etkilidir.
Sigorta şirketlerinin işveren ve üçüncü şahıs sorumluluk sigortaları için topladıkları UW* bilgileri oldukça kısıtlı. Çalışan sayısı, ciro, faaliyet konusu, geçmiş hasarları ve varsa süren davalar gibi bilgiler.
İşin ilginci sorumluluk sigortaları, tek başına bu riskleri sigorta etmek isteseniz teklif veren sigortacı bulunmazken, sabit kıymet, kar kaybı, nakliyat, kasko gibi tüm portföyünüzle birlikte talep ettiğinizde oldukça düşük primlere yapılan sigortalar. Bu çelişki beni her zaman düşündürmüştür. Sonuç olarak bir mal zararı en fazla bedeli ile sınırlıdır, olay olur, bir sigorta dönemi için teminat kapsamına giren bir olay olduğunda ödenir ve biter. Ardından riski tekrar sigorta edip etmemek sigortacının kararıdır. Ama sorumluluk sigortaları "long tail" dediğimiz, uzun kuyruklu sigortalar. Yani sigortacının bir kez sigorta etmesi, sonradan bir daha sigorta etmese bile yıllar boyunca olası bir hasar için karşılık ayırmasını gerektirir (IBNR**) . Sonuçta sigortalının tüm portföyü ile birlikte sigorta edildiğinde sorumluluk sigortaları için neden hak ettiği teknik prim alınmaz, anlamam.
Yani diyeceğim, tıpkı sigortalılarda olduğu gibi, sigorta şirketlerinde de sorumluluk sigortalarına hak ettiği özenin gösterilmediği durumlar oluyor.
Sonuçta sigorta şirketi sigortalının talep ettiği limit ve kapsamı sağlayabiliyorsa , elindeki bilgileri de yeterli buluyorsa, risk kabul şartlarına göre primini belirler ve poliçesini düzenler. Sigorta şirketleri yönettikleri portföyün büyüklüğü içinde her işletmenin ihtiyaç duyduğu kapsamı ve limitleri bilmeyebilir. Bu en başta sigortalının sorumluluğudur ve bu aşamada aracı kuruma önemli görev düşer.
Burada yeri gelmişken aracı kurum sorumluluklarına değinmek istiyorum. Sigortanın aracı kurumu olarak kimi yerlerde banka, kimi yerlerde broker olduğu bilgisi geçiyor.
Eğer bir banka ise, banka sigortacılığında özellikle kurumsal risklerdeki yetkinliğin çok da yeterli olmadığına defalarca şahit olduk. Hal böyleyken, karmaşık ve sofistike olan sorumluluk sigortalarında hem kapsam (3/B/3 genişletmesi gibi) hem de riske uygun sigorta limitleri belirlenmesinde eksiklikler olabilir. Umarım tersi çıkar.
Eğer bir broker varsa, brokerler en başta genel şartlara hakim, bağımsız ve sigortalının danışmanı olarak kapsam konusunda sigortalıyı bilgilendirmelidir. Sadece anlatmak yetmez, aynı zamanda bilgilendirme yazılı olmalıdır. Brokerlerin örnek olaylar, olası hasar senaryoları hakkında bilgi verip, genel şartlarla sınırlı kalmayıp, riske uygun özel şartlar, daha kapsamlı olan yurtdışı wordingler gibi seçenekler sunmaları beklenir.
Sadece kapsam değil, limit konusunda da brokerlerin sigortalıya tavsiye vermesi beklenir. Bu tip davalar uzun yıllar sürebilir, bu nedenle limitlerin uygun para cinsinde belirlenmesi de sigortalının menfaati açısından önemlidir. Burada da yapılabilecek doğru danışmanlık sektör benchmarkları ( kıyaslama, endüstriye özel sigorta limitleri tabloları) sunmaktır. Yüksek limitler ve kapsam sigorta şirketlerinin tretelerini aşabilir, bu durumda teminatın reasürans yoluyla sağlanması reasürans brokerliği işlevidir.
Broker bu detaylı çalışmasının ardından sigortalısına seçeneklerini gerekçeleriyle detaylı olarak aktardığında görevini yerine getirmiş olur. Nihai seçim sigortalınındır.
Risk Yönetimi ;
Risk yönetimi her ölçekte gerçekleştirilebilir. Turistik tesisler için sigorta ve risk yönetimi birbirlerini tamamlayan yaklaşımlardır.

Özen yükümlülüğü (Duty of Care) kavramı sadece keyifli zaman geçirtip, konfor, eğlence ve bir stil vaadiyle, müşteri memnuniyetini artırmaktan ibaret değil. İhmal, “normalde işlerin yürütülmesini düzenleyen hususlara göre makul birinin yapacağı bir şeyi yapmayı ihmal etmesi veya ihtiyatlı ve makul birinin yapmayacağı bir şeyi yapmak” olarak tanımlanıyor. Otel işletmecileri özellikle ihmal riskini göz önünde bulundurmalıdır. Bu feci olayda, sigara dumanının dedektörleri aktive ettiği için bilerek kapatıldığı ve bu nedenle yangın alarm sisteminin devreye girmediği gibi bir iddialar da var. Doğruysa bu ihmal değil de nedir?
Yine basında da çıkan pek çok haberde yangına dayanıklı duman geçirmeyen kapılar olmaması, yangın merdiveninin havalandırmasının yetersizliği nedeniyle yoğun dumanın kaçışı zorlaştırması, acil çıkış yönlendirmelerinin ve acil durum aydınlatmalarının çalışmaması, çalışır durumda olanların da çok zayıf ışık vermesi gibi bulgular yer alıyor.
İyi bir risk yönetimi, olayların ilk etapta meydana gelme olasılığını azaltmada ve meydana geldiklerinde de etkili bir şekilde yönetmede hayati önem taşıyor. Otel yönetiminin risklerin farkında olması ve kaza olasılığını ortadan kaldırmak veya en aza indirmek için proaktif olarak önlemler alması beklenir, zaten pek çoğu da yönetmeliklerle zorunlu oldukları yükümlülüklerdir. Farklı durumlarla nasıl başa çıkılacağına ve risk önleme tedbirlerine ilişkin eğitimler otelin risk yönetimi politikasının bir parçasını oluşturmalıdır ve sadece otel yönetimini değil, tüm otel personelini kapsar. Risk değerlendirmesi kontrollerinin günlük operasyonlara entegre edilmesi yoluyla yaratılan "pozitif güvenlik kültürü" personeli iyi çalışma alışkanlıkları edinmeye de teşvik eder.
Sigorta Şirketi Hasarı reddebilir mi?
Yine genel şartlara bakalım. Üçüncü Şahıs Mali Sorumluluk Genel Şartları tazminat ödemesine ilişkin koşulları belirtiyor.
Madde 3 A) Sigorta, aşağıda sayılan zarar ve ziyanlara taalluk eden talepleri temin etmez:
1) Kasten ika olunan veya bilerek sebebiyet verilen zarar ve ziyan talepleri. Eğer mahkeme sigortalının kastı olduğuna hükmederse sigortacı tazminat ödemeyi reddebilir.
Madde 3 8/B
b- Sigortalı veya müstahdemleri veyahut sigortalı hesabına hareket eden kimseler tarafından imal veya teslim edilen veya işlenen şeylerde veya bu şeylerle fonksiyonel rabıtası olan teknik cihaz veya tesislerde, işin veya teslimatın kusurlu ve ayıplı olması dolayısı ile husule gelen zarar ve ziyandan doğan talepler.
Sigortalının Beyan Mükellefiyeti: Madde 4
a) Sigorta ettirenin kasdı veya ağır kusuru halinde sigortacı mes'uliyetten kurtulur.
b) Sigorta ettirenin kasdı yeya ağır kusuru olmayan hallerde, sigortacı rizikonun ağırlığı ile mütenasip prim farkını almak suretile sigorta poliçesini yürürlükte tutmak veya feshetmek şıklarından birini seçer.
Fesih şıkkını seçtiği takdirde keyfiyeti, ıttıla tarihinden itibaren bir ay içinde sigortalıya ihbar eder; Sigorta, fesih ihbarının sigortalıya tebliğ edildiği tarihten itibaren 15 gün sonra öğleyin saat 12.00'de sona erer ve işlemeyen sigorta müddetine ait prim iade olunur. (B) Akitten sonra: Sigortalı, (A) fıkrasında zikredilen hususlarda akitten sonra vukua gelecek her türlü değişikliği kendisi tarafından yapılmışsa 8 gün içinde; değişiklikler kendi iradesi dışında vuku bulmuşsa, keyfiyete muttali olur olmaz sigortacıya ihbarla mükelleftir.
Değişiklikler rizikoyu ağırlaştırıcı mahiyette ise, sigortacı dilerse:
a) Rizikonun ağırlaşmasını karşılayacak munzam bir prim almak suretiyle sigortanın devamını kabul eder, veya,
b) Keyfiyetten haberdar olduğu tarihten itibaren 8 gün içinde mukaveleyi fesheder. Bu takdirde sigorta fesih ihbarının tebliğinden itibaren 15 gün sonra öğleyin saat 12.00'de sona erer.
Müddetinde kullanılmayan fesih hakları sakıt olur. Munzam prim ödenmesinde uyuşulamaz ise, fesih hakkını sigortalı da kullanabilir. Bu takdirde mukavele fesih ihbar ile hükümden sakıt olur ve sigorta müddetinin işlemeyecek olan kısmına ait prim iade olunur.
Hakikate aykırı beyan veya rizikoyu ağırlaştırıcı mahiyetteki değişikliklerin bildirilmemesi hali hasarın vukuundan sonra öğrenilirse, kastın veya ağır kusurun mevcudiyeti halinde tazminat ödenmez; diğer hallerde tahakkuk ettirilen primle tahakkuk ettirilmesi gereken prim arasındaki nisbet dairesinde tazminattan indirme yapılır."
Oteller yenileme veya değişim amaçlı dekoratif veya yapısal pek çok tadilat yaparlar. Orijinal plana sonradan eklenen her bölüm ve materyal riski ağırlaştırabilir. Bundan emin olmanın en iyi yolu doğru ve tüm boyutlarıyla hazırlanmış projeler, riskle ilgili taraflara bilgi verme sorumluluğunu yerine getirmek ve önlemlerden asla taviz vermemektir. Bilirkişi ön raporunda binanın projesine ve sonradan yapılan değişikliklere bakılarak, yangın algılama sisteminin yanlış konumlandırıldığı, santrale ulaşan ihbarların personelce öğrenilmesinin mümkün olmadığı ifadesi yer alıyor. Sigorta şirketinin yıllar içinde yapılan değişiklik, ekleme ve düzenlemeler hakkında bilgisi olup olmadığını bilmiyoruz.
Madde 9
Sigortacı, zarar ve ziyan talebinde bulunan üçüncü şahısla doğrudan doğruya temasa geçerek anlaşma hakkını haizdir. Dava açılması halinde, sigortacı, sigortalı namına davayı takip eder. Sigortalı, sigortacının göstereceği avukata bu hususta lazım gelen her türlü selahiyeti vermek mecburiyetindedir. Davaya ait masraflar sigortacı tarafından ödenir. Şu kadar ki, bu masraflarla zarar görene verilmesi lazım gelen tazminat yekunu sigorta poliçesinde tesbit edilmiş bulunan azami meblağı tecavüz edemez.
İşveren Sorumluluk sigortalarında Teminat Dışında Kalan Haller
Madde 3- Aşağıdaki haller sigorta teminatının dışındadır:
Kasden ika olunan veya bilerek sebebiyet verilen olaylar sonucu doğacak zarar ve ziyan talepleri,
---
Sigorta devreye girdiğinde sigortacı daha önce de belirttiğim gibi mahkemece tespit edilen tazminatların tümünden değil, poliçede sağladığı limitleri ve koşulları ile sınırlı olacak şekilde sorumlu olacaktır. Aşan tutar ise sigortalı tarafından karşılanmalıdır.
Yangında hayatını kaybedenlerin ya da olaydan zarar görenlerin kariyerleri, yaşları, aile sorumlulukları, gelir seviyeleri gibi faktörler dikkate alındığında, davalarda oldukça yüksek tazminatların telaffuz edileceği söylenebilir. Ödenecek tazminatlar hiçbir şekilde giden canların geri getirmeyecek, ama yerini bulan adalet, geride kalanların acısına az da olsa bir teselli olacaktır. Bu olayın direkt ve dolaylı olarak açılabilecek davalarla, geçtiğimiz haftalarda yazdığım Nükleer Kararlar yazımdaki davalardan birine dönüşme potansiyeli var.

Bu yangın 78 insanın hayatını kaybetmesi ile facia olarak tüm dünyada ses getirdi. İnsanlar canlarını kurtarmak için ölümlerden ölüm seçti, çarşaflara tutunarak kendini kurtarmaya çalıştı. Kurtulamayacağını düşünerek en azında evladımı kurtarayım düşüncesiyle minicik çocuklarını aşağıda bekleyenlere ya da alt çatıya atmayı düşünecek kadar büyük bir çaresizlik içindeydiler, bir can pazarı yaşandı. Olayda hayatını kaybedenlerin yanı sıra , yaralanan 51 kişi de vardı. Bugün itibariyle 4 kişinin tedavisinin devam ettiği bilgisi verilen bu olayın, bedeni zararların yanında, etkisi belki de ömür boyu devam edecek psikolojik etkilerini, travmanın boyutlarını öngörmek mümkün değil.
Buna sebebiyet verenlerin zararlarının sigortadan karşılanması toplum vicdanına dokunur. Yine sektör açısından ödense ayrı ödenmese ayrı denecek bir durum.
Yıllarca çok uluslu şirketlerin müşteri temsilcisi olarak çalıştım. Sorumluluk kavramına ve yaptırılan sigortalara çok önem veriliyor. Bunun nedeni de belli, tanımlanmış sorumluluklar yerine getirilmediğinde bu ahlaki sorun karşılıksız kalmamış, cezası verilmiş. Uzun yıllar sonunda elde edilmiş, çıkarılan derslerin uygulamaya alındığı, tutarlı tavır, güçlü adalet mekanizması ve caydırıcı yaptırımlarla erişilmiş bir seviye.
Yurtdışında faaliyet gösteren bir sigortalımız, 6 ayda tekrar kurulabilen üretim tesisi için kar kaybı tazminat süresini 24 ay olarak istediğinde doğal olarak merak etmiştim. Sebebini sorduğumda imza süreçlerinin çok uzun olduğunu, her bir yönetmelik için imza atan her memur ve yöneticinin, sonradan çıkabilecek bir ihmal ve kusurdan kaynaklı zararlardan kişisel ve bizim tabirimizle yedi sülalesinin sorumlu tutulduğunu, bu nedenle denetimlerden tam olarak geçilmediği sürece faaliyet izni imzalarının alınamadığını söylemişti.
Ne yazık ki ülkemizde sorumluluk bilinci bu seviyede değil, yaptırımlar yetersiz, caydırıcı cezalar yok olan cezaların uygulamasında sorun var. Adalete güven de zayıflayınca sorumluluklar daha da önemsiz hale geliyor.
Bu vesile ile eğer kurumsal bir paket poliçeniz ya da sorumluluk sigortalarınız varsa lütfen üşenmeyin, limitlerinizi, kapsamınızı ve işletmenizin riskine ne kadar cevap verdiğini kontrol edin. Daha önceki yazılarımda da değinmiştim, özellikle paket poliçelerdeki sorumluluk limitleri çok düşük, o kadar ki sigorta etmeye değmeyecek cepten ödenebilecek tutarlar, ödenen tazminatlarla uzaktan yakından ilgisi yok
Global otel zincirlerinin sorumluluk kapsamları çok geniş ve limitleri milyonlarca dolar seviyelerinde. Üstelik ihtiyari (excess) korumaları da var ve bu sigortalar dünyanın her yerindeki yatırımlarını kapsıyor. Yakın zamanda sigortalarını analiz ettiğim bir otel poliçesindeki l300.000 USD görünce hemen sorgulamış, sonrasında bunun bir global poliçenin yerel kısmı olduğu ve aşan tutarlar için milyonlarca dolarlık bir "master" koruma olduğunu öğrenince rahatlamıştım.
Özelikle belirtmek istediğim bir konu da sorumluluk sigortalarındaki genel şartlar. Yıllarca önce yayınlanmış bu genel şartlar teminatlarda pek çok boşluğa neden oluyor. Çünkü kopuk, belirsizlik barındırıyor, lisanı eski anlaşılmıyor ve artık günümüzün beklentilerini karşılamaya yetmiyor. Yangın sorumluluk başka, üçüncü şahıs sorumluluk başka genel şartta, ürün sorumluluk, mesleki sorumluluk başka bir genel şartta, hepsi de düzenlendileri tarihlerdeki konjonktüre göre hazırlanmış ve orada kalmış. Dünyada örnekleri olduğu gibi yeni ve güncel genel bir sorumluluk genel şartına ihtiyaç var.
"Sigorta şirketi sigortaladığı kurumun, sorumlu davranıp davranmadığını kontrol edebilir, eksiklikler konusunda uyarabilir, hatta teminat vermeyerek önemli bir uyaran olabilir. Bu sayede teminatsız kalacağını gören sigortalı durumu ciddiye alır ve gereken önlemleri alırdı diyeceksiniz." Doğru. Hep konuştuğumuz bu değil mi?
İşte tam da bu nedenle yetkisi sadece kontrol etmekle sınırlandırılmış sigortanın yaptırım yetkisi olması, kendi ticari gelir ve itibarının da etkileneceği gerçeğiyle son derece etkili olacaktır. Bu nedenle kanun koyucuların ve düzenleyicilerin tasarlayacağı doğru bir yapı oluşturulup, sigortanın faaliyet için zorunlu olması kazaları büyük ölçüde azaltacaktır.
Dünyada ölümden başkası yalan...
Yarın Blogda- Benzer olaylar, çıkarılacak dersler, sorgulamalar, temenniler ve yangının henüz konuşmadığımız diğer etkileri
*UW- Underwriting
*IBNR- Incurred but not reported losses. (Gerçekleşmiş ama henüz ihbar edilmemiş hasarlar)
#kartalkaya #yangin #olum #yaralanma #sorumluluk #tazminat #sigorta #avukat #dava #vicdan #riskyonetimi #onlem #toplum #yetkinlik #banka #acente #broker #genelsartlar #yonetmelik #duzenleme #aci #yas #mahkeme #dava #psikoloji #travma #generalliability #reinsurance #wording #thirdpartyliability #employerliability #isverensorumluluk #ihmal #negligence #liable #compensation #dutyofcare #ahlak #nuclearverdicts #insurance
Genel Şartlar
Blog Yazıları
Ek Bağlantılar
Comments