top of page

GRAND KARTAL OTELİ YANGINI - SİGORTA NASIL CEVAP VERECEK? -1-

Yazarın fotoğrafı: Zeynep TurkerZeynep Turker

21 Ocak 2025'de Bolu'nun gözde kış tatili merkezi olan Kartalkaya'daki Bolu Grand Kartal Otelde gece çıkan yangında, otelde kalan misafirler ve otel çalışanlarının da olduğu 78 kişi can verdi. Ülkeyi yasa boğan bu korkunç facia pek çok konuda tartışmalara yol açtı. Bunlardan biri de sigorta.

Gerek ulusal medya gerekse sektör yayınlarında ve sosyal medyadaki pek çok haber ve paylaşımda oteli kapsamlı sigortaları olduğu bilgisi yer aldı. Kesin olan tek bilgi sigorta şirketi.


Muhtelif kaynaklardan pek çok bilgi geldi. Bazıları benzer bazıları ise çok farklı olduğu ve otelin sigorta poliçelerini bilmediğimizden, basında yer alan görüntüler, paylaşılan videolar, görgü tanıklarının ifadeleri, yayınlanan belgelerdeki bilgileri kullanarak olayın sigorta boyutuna beraberce bakalım.


Otel riskleri ve Sigorta başlıklı yazımda otellerin genel sigorta programından bahsetmiştim, kısaca hatırlayalım ; "Geleneksel Otel / Konaklama tesisi sigorta programı ana hatlarıyla

·        Sabit Kıymet ve Kar Kaybı

·        Makine Kırılması

·        Otel Sorumluluk ( Üçüncü Şahıs Sorumluluk)

·        İşveren Sorumluluk

·        Ferdi Kaza

·        Araç Sigortaları branşlarından oluşur."


Sabit kıymetler ve Kar kaybı ile başlayalım

Grand Kartal otelin sahiplerinin başka otelleri de var. Daha önceki yazılarımda da belirttiğim gibi risk analizi oteller için kritik önem taşıyor. Oteller sigortalanmadan önce sigorta şirketi tarafından bir risk teftişi ya da bağımsız bir uzman tarafından risk analizi yapılıp yapılmadığını bilmemekle birlikte, otelde yaşanan can kayıpları ve büyük maddi zarardan yola çıkarak önlemler varsa da yetmediği ya da gerekli şekilde devreye girmediği sonucu çıkıyor.


Elbette bunların öncesinde sigortanın temel prensiplerinde Azami İyi Niyet Prensibini hatırlatmakta fayda var. Sigortalının sanki sigortası yokmuş gibi davranması beklenir. Bir sigorta korumanız olmadığında başınıza bir şey gelmemesi için hangi önemleri almanız gerekiyorsa bunları almış olmak doğru ve basiretli bir tutum. Otel gibi bir işletmede önlemlerin keyfe keder ya da kısmen yapılmasına izin vermeyen yönetmelikler var.


Bu tip tesisler sürdürülebilir turizm belgesi almak için belirli kriterleri karşılamak durumunda. Bu amaçla otel 2024 aralık ayında Bolu İtfaiye Müdürlüğüne başvurmuş. İtfaiyenin raporunda 19 kriter var. Bu 19 kriterin 6 sının karşısında herhangi bir yorum yok, 8 inde yetersiz olarak işaretlenmiş, 1 kriterde yeterli bulunmuş. Aynı raporda Vespa ve restoran bölgesine 2 acil çıkışı gerektiği ve yangın kapılarının mevzuata uygun olmadığı notu eklenmiş. (Haberlere göre bu raporun ardından otel itfaiyeye yaptığı başvurusunu geri çekiyor)


Sonrasında, haberlere göre otelin denetimi özel bir şirkete yaptırdığı iddia ediliyor. Söz konusu firma ise internet sitesinde bu tip bir sertifikasyon yapmadığını belirtiyor. Yine haberlere göre danışmanlık firmasının raporu sonrasında tesise "sürdürülebilir turizm" raporu veriliyor.


Sigorta yapan şirketin ilgili tesise ait bir risk teftiş raporu olup olmadığını çok sorgulanıyor. Sigorta şirketinin internet sitesinde Otel Sigortası bölümünde otel risklerine sağlanan teminatlar yer alıyor. Risk Teftiş hizmetlerine dair bir bilgilendirmeye şirketin internet sitesi ya da faaliyet raporlarında denk gelmedim. Sigortalama öncesi sigortalı tarafından gönderilmiş bir yangın önlemleri bilgilendirmesi ya da yangın sigortası için bilgi formu olup olmadığını da bilmiyoruz.


Risk Analizi ; Otelin bağımsız bir uzman tarafından yapılmış detaylı bir risk analizi raporu var mı - bunu da bilmiyoruz. ( Risk Teftişi, sigorta şirketinin risk mühendisi tarafından sigorta şirketinin risk kabul esaslarına göre değerlendirme yaptığı bir checklist, risk analizi ise operasyonel risklerin detaylı analizlerinin yapıldığı ve hasar senaryolarının çalışıldığı, tavsiyelerin yer aldığı daha detaylı bir rapor ve bağımsız uzmanlar tarafından yapılıyor) Bir risk Analizi ile yangın önlemlerinin durumu sigortalıya bildirilebilir, tavsiyeler yapılabilir, önlemlerle ilgili yatırımlar gözlenebilir (monitoring),  EML ve PML hesaplarıyla farklı yangın senaryoları sonucu zarar tahminleri yapılabilir ve bu sayede bu tip olayların bedeni ve maddi zararlarının önüne geçilebilir ya da zarar minimize edilebilir. Bir risk kültürü oluşmasında risk analizlerinin etkili ve teşvik edicidir.


Yangın soru formlarında tesislerin genel yangın önlemlerine hakkında istenen bilgiler arasında en yakın itfaiye bilgisi de yer alır- bu olayda en yakın itfaiyenin 40 km ötede olduğu her mecrada söylendi. Özelikle kış sezonunda neredeyse tam kapasite çalışan bu tesisler için oteller sürekli bir itfaiye bulundurabilirdi. Başka bir otelin güvenlik kamerasından alınan görüntüler itfaiyenin olay ihbarından nerdeyse 1 saat sonra olay yerine ulaşabildiği görülüyor.


Elindeki bilgilerle sigorta şirketi riskin seviyesini (iyi, orta, kötü) olarak değerlendirir , sigortalı ile geçmişini (Haberlerde sigorta şirketi ile sigortalının 20 yılı aşkın süredir çalıştığı bilgisi yer alıyor), sigortalının moralitesini ve hasar prim geçmişini değerlendirerek 

1) sigorta etmeme kararı alabilir,

2) belirli koşulların belirtilen sürede sağlanması şartıyla sigorta edebilir, ya da

3)herhangi bir koşul koymadan sigorta edebilir.

Sigorta primine de sigortacı karar verir. Sonuçta ticari bir karardır.


Yangından sonra Cumhuriyet Savcılığının hazırlattığı bilirkişi heyeti ön raporundaki tespitlerde dikkat çeken kısımlara bakalım;


Otele ait “İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı”, “Turizm İşletme Belgesi”, “İş Sağlığı ve Güvenliği Tespit ve Öneri Defteri”, “Risk Analizi”, “Yangın Algılama ve Uyarı Sistemleri ile Yangın Dolapları (Tüpler Dahil) Periyodik Kontrol “Elektrik Kuvvetli ve Zayıf Akım Tesisatı ile Temel Topraklama Tesisatı Periyodik Kontrol Kayıtları”, varsa “Tadilat Projelerinin” soruşturmaya konu yapının ilgili idarelerince yapılan denetimlerine dair denetim raporları ve soruşturmaya konu olayın aydınlatılmasında önem arz eden diğer resmi evraklar henüz teslim edilmeden hazırlanmış ön rapor bu.

Bir yönetmelik karmaşası var biliyorsunuz. Bilirkişi Ön Raporu buna ;

"Mevcut yapılarla ilgili Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik madde 141-142143’e göre yapıda ilave çıkış ve kaçış merdiveni, yağmurlama sistemi, itfaiye su alma ağzı, yangın algılama ve uyarı sistemleri tesis edilmesi, asansörlerin yangın algılama sistemi ile bağlantısının yapılması gerekmektedir. Komisyonumuzca mahallinde yapılan incelemede yapıda ilave çıkış çıkış ve kaçış merdiveni, yağmurlama sistemi, itfaiye su alma ağzı tesis edilmediği görüldü." şeklinde yer vermiş.


Yine uzun bir tespit maddesine, personelin gerekli uyarı sistemlerine erişiminin mümkün olmadığı, yangın alarmları, duman dedektörleri, yangın algılama sistemleri gibi temel sitemlerin yetersiz olduğu bilgisi yer alıyor. Acil kaçış yönlendirmelerinin eksikliğine, aydınlatmaların çalışmadığı, yangın uyarı sistemlerinin devreye girmemesinin can kayıplarının artmasında etkili olduğu belirtiliyor. ( Raporun 6-7. sayfaları)

Yine asansörler, elektrik tesisatı, yangın kaçış merdivenindeki kusurlar, kapılar, kullanılan malzemelerle ilgili tespitler ve raporda bir kaç kez tesisteki önlemlerin ve yapılanların mevzuata ile bilim, fen ve sanat kurallarına aykırılık gösterdiği ifadesi yer alıyor.

294 yatağın mevcut olduğu halde yağmurlama (sprinkler) sisteminin tesis edilmediği, bütün katlarda 2’şer adet yangın dolabının olduğu, dolapların her birinin içerisinde 1 adet yangın söndürme tüpünün mevcut olduğu, oteldeki yangın dolabı tesisatında suyun mevcut olmadığı, yangın dolaplarının kullanım suyu sağlayan ortak depodan beslendiği ve yangın pompası sisteminin olmadığı görüldü ifadeleri var.


Yangın nasıl başladı?

Ön Raporda mutfak ve restoran bölümündeki ızgara ve kuzine ocaklarda davlumbaz içi otomatik yangın söndürme sistemi tesis edilmediği görüldü ifadesi yer alıyor ( Bu ifadeyi görünce Allianz Teknik ziyaretimde mutfaktaki davlumbaz yangın söndürme sistemi gözümün önüne geldi) Mutfaklar yangın açısından yüksek risklidir, ateş var, gaz var kızgın yağ var , pek çok elektrikli alet var. Rapor Yangının çıkış noktası olarak mutfaktaki elektrikli endüstriyel tip ızgaradan başlamak üzere yavaş yavaş yükselen dumanların ızgaranın içerisinde alevli şekilde yanmanın olduğunun net şekilde görüldüğü, elektrikli ızgara içerisindeki kabloların üzerinde yer alan yalıtkanların yanmanın etkisi ile yalıtım özelliğini yitirmesi ile iletkenlerin birbirine temas ettiği bir anda da anlık ve ufak çaplı bir parlamanın meydana geldiği, yanmanın artarak devam ettiği ve elektrikli ızgarada başlayan yangına zamanında müdahale edilmediği için yangının etrafa yayıldığı tespiti yer alıyor.


Yangının köşedeki odalara sıçradığı, oteldeki kat koridorlarına duman dolması, merdivenlerin baca vazifesi görerek kullanılmaz hale gelmesinin insanların tahliyesini imkansız hale getirdiği görüşü yer alıyor. Çatıların ahşap olması bu cephedeki yangın yükünü artırarak söz konusu cephedeki odalara alev ve duman girişinin miktarının ve hızının artmasına sebep olduğu belirtiliyor. ( Rapor 11-12. sayfalar)


Bu rapor heyetine yeni bilirkişiler de eklendi ve incelemeler devam edecek.


Kar Kaybı

Nerdeyse tamamen tahrip olan otel en yüksek sezonda uğradığı bu acı olayla büyük zarar gördü ve faaliyetine devam edemeyecek. Bu kar kaybı teminatını tetikleyecek bir nedendir. Sezon nedeniyle oluşan kar kaybının yüksek olacağı söylenebilir. Sigortada kar kaybı teminatının koşulları, tazminat süresi, limitleri ve muafiyetleri doğrultusunda tazminat hesaplanır.


NOT: Bu olay grubun diğer otellerine ve hatta aynı yerdeki diğer otellere rezervasyon iptali olarak yansıyabilir. Yanan bina dışında diğer grup otelleri ya da olayla ilgisi  olmadığı halde rezervasyon kaybı yaşayan diğer tesisler, oluşan kar kayıpları için kar kaybı sigortaları olsa da faydalanamazlar.


Sigorta şirketi, bu tesisi sigorta ettiği için sigorta poliçesinde yer alan bedeller ve limitler ve koşullarla sınırlı olacak şekilde tazminat ödemekle sorumludur. Elbette tazminat tutarına eksik/aşkın sigorta, enflasyon klozu, yeni/rayiç değer, prim borcu, muafiyet ve/veya koasürans uygulamaları, eskime, yıpranma, poliçede yer alan koşullar (subjectivities), kar kaybı teminatındaki bekleme süresi, limitler ve sigorta edilen kalemler  gibi konular incelenerek, sigorta genel ve özel şartlarına göre karar verilir. Tazminat hesaplanır ve sigortacının hasarı  ödeme yükümlülüğü doğuyorsa tazminat ödenir. Sigorta edilmişse elektronik cihazlar için de tazminat hesabı yapılır. Sektör yayınları ve medyada çıkan haberlere göre sigorta şirketi otelin maddi zararını ödeyeceğini bildirmiş.

 

Sigorta Şirketi kusurlu mudur?

Bilirkişi Heyetinin Ön Raporunda kusurlu bulunan taraflar arasında sigorta şirketi de yer alıyor. Sigorta şirketlerinin denetim yetkisi bulunmamakta ( Maden Zorunlu Sigorta Hariç) . Ancak toplumda  bu yapı sigorta edildiyse, gereken tedbirler almıştır, aksi halde sigorta şirketi buraya teminat vermezdi düşüncesi var. Toplum sigortacının teminatına ve risk değerlendirmesine güveniyor.  


Otel, basında yer aldığı şekilde daha önce 3 sigorta şirketi tarafından reddedilmişse, bunun sadece önlemlerle ilişkisi olmayabilir. Kimi otel sigorta etmiyordur, ya da uzun yıllardır başka bir şirkette sigortalı olduğundan teklif vermemiş olabilirler ya da başka bir nedeni olabilir.


Kimi söylentiler sigortaların banka aracılığı ile yapıldığı yönünde, bir broker tarafından yapıldığını söyleyenler de var. Sigorta poliçelerinde tazminat ödenmesine engel olan ya da kesintiye sebep olan herhangi bir eksiklik ya da kusur tespit edilmesi durumunda sigortalı eğer banka üzerinden yaptıysa, zararını bankadan talep edemeyecektir- zira bankaların acenteler gibi bir sorumlulukları yok. Ama aracı bir brokerse o zaman durum değişir. Broker hem sigorta şirketine sigortalı adına ilettiği bilgilerden, hem de sigortalama aşamasında sigortalıya verdiği danışmanlık hizmetlerinden sorumludur.


Yangının 78 insanın canına mal olan ve tüm ülkede travma yaratan sonuçlarına bakarsak;

Yangından hemen sonra yayınladığım 76 Başlıklı yazımda da paylaştığım gibi bu tip tesisler için (birkaç zorunlu sigorta dışında) sigorta yaptırmak ve hangi sigortaları yaptırılacağı isteğe bağlı.


Bu tip tesislerde sigortanın düzenleyici gücünden faydalanılması gerektiği ortaya çıkıyor. Bu konuda ülkemizde iyi bir örnek olan maden ferdi kaza  sigortası var. Sigorta şirketleri madenleri denetliyor ve ve önlemleri uygun görürse poliçeyi düzenliyor, ancak bu poliçe geçerli olduktan sonra madencilik faaliyetleri yapılabiliyor.


Sadece otel değil otel  hastane, AVM, ulaşım istasyonları, eğlence parkı, okul gibi insanların toplu olarak bir arada olduğu yerlerde bazı sigortalar sigorta şirketlerinin denetimlerine bağlı olarak zorunlu hale getirilmeli.

 

 

Sigorta Şirketi Hasarı reddebilir mi?

Sigortacının bazı durumlarda oluşan zararı ödemediği ya da tazminattan kesinti yapabileceği  bazı durumlara yangın sigortası genel şartlarında yer verilmiş.

B– Hasar ve Tazminat

B.7- Tazminat Hakkının Eksilmesi veya Düşmesi Sigorta ettiren/Sigortalı, rizikonun gerçekleşmesi halinde yükümlülüklerini yerine getirmez ve bunun sonucu zarar miktarında bir artış olursa, sigortacının ödeyeceği tazminattan bu suretle artan kısım indirilir. Sigorta ettiren/sigortalı, rizikonun gerçekleşmesine kasten sebebiyet verir veya zarar miktarını kasten arttırıcı eylemlerde bulunursa, bu poliçeden doğan hakları düşer.

C- Çeşitli Hükümler

C.2 –Sigorta Ettirenin Sözleşme Yapıldığı Sırada Beyan Yükümlülüğü

2.1- Sigortacı, bu sözleşmeyi, sigorta ettirenin teklifnamede, teklifname yoksa poliçe ve eklerinde yazılı beyanına dayanarak yapmıştır.

2.2- Sigorta ettirenin beyanı gerçeğe aykırı veya eksik ise, sigortacının sözleşmeyi yapmamasını veya daha ağır şartlarla yapmasını gerektirecek hallerde: Sigortacı durumu öğrendiği tarihten itibaren bir ay içinde sözleşmeden cayabilir veya sözleşmeyi yürürlükte tutarak aynı süre içinde prim farkını talep edebilir. Sigorta ettiren, talep edilen prim farkını kabul etmediğini sekiz gün içinde bildirdiği takdirde sözleşme feshedilmiş olur. Cayma veya feshin hüküm ifade ettiği tarihe kadar geçen sürenin primi, gün esası üzerinden hesap edilir ve fazlası geri verilir. Sigorta ettiren kimsenin kasıtlı davrandığı anlaşıldığı takdirde sigortacı riziko gerçekleşmiş olsa bile sözleşmeden cayabilir ve prime hak kazanır.

2.3- Sigorta ettirenin kastı bulunmadığı durumlarda riziko; sigortacı durumu öğrenmeden önce veya sigortacının cayabileceği ve feshedebileceği ya da caymanın veya feshin hüküm ifade etmesi için geçecek sürede gerçekleşirse, sigortacı tazminatı tahakkuk ettirilen prim ile tahakkuk ettirilmesi gereken prim arasındaki orana göre öder.

2.4- Süresinde kullanılmayan cayma veya prim farkını talep etme hakkı düşer.


Bu olayda sigorta şirketinin hasarı ödemesi, yangın önlemleri yetersiz olsa bile her tesisin sigorta edildiği,  yeterli önlemleri almasalar da tazminatlarının ödeneceği şeklinde bir algı yaratabilir. Açıkçası , sektörün deprem, sel, doğal afetler, siber, politik riskler gibi son derece değişken ve öngörülemeyen risklere karşı çözümler geliştirdiği , riskinizi yönetin diye tüm sigortalıları işbirliğine davet ettiği bugünlerde  yangın gibi önlenebilir ve zararları azaltılabilir olan bir riskin gerçekleşmesi sonucu oluşan zararı karşılaması sektörün sigortalıdan beklentilerine, genel söylemlerine  ve düzenleyici rolüne negatif etki yapabilir.


Ödese ayrı ödemese ayrı gibi bir durum olduğunun farkındayım ancak , sektörün ve sigortalının algısına genel etkisi açısından bu noktayı da belirtmek istedim.


Risk değerlendirmelerinin, pahalı kontrol önlemlerinin, sağlık ve güvenlik denetimlerinin maliyetlerine değmeyebileceğini düşünebilir. Ancak bir felaketin sonucu bu yangında olduğu gibi telafisi imkansız ve maliyeti çok yüksek olabilir. İtibara gelen zarardan bahsetmiyorum bile.

 

Yarın- Grand Kartal Oteli Yangını- Sorumluluk Sigortaları



İlgili blog yazıları


Ek Bağlantılar





Son Yazılar

Hepsini Gör

Comments


bottom of page