Yeşil Kart sigortasını hep duyuyoruz. Peki sistemi tanıyor muyuz?
Sektör ziyaretlerinde bu hafta konuğum sektörümüzün deneyimli ve sevilen isimlerinden Türkiye Motorlu Taşıt Bürosu (TMTB) Müdürü Sayın Bülent Karan.
Bilenler zaten biliyorlardır ama, vatandaşlar olarak son yıllarda tatil için yakın komşu ülkelere gitmeye başlayınca Yeşil Kart Sigortası ile çoğumuz tanıştık.
İnsanlar sürekli bir yerden bir yere gidiyor, iş ya da tatil amacıyla. Ülkemiz lojistik açıdan önemli bir merkez, yolda pek çok yabancı plakalı TIR, yaz zamanı bol bol gurbetçi plakalı araçlarla karşılaşıyoruz. Diğer taraftan özellikle son yıllarda yakın, ekonomik ve farklı olması nedeniyle komşu ülkelerde tatil yapanların sayıları da arttı.
Başımıza gelmesin diye çok dua ettiğimiz durumlardan biri trafik kazasıdır. Özellikle trafiğin kendine has akışı olduğu, kaotik olarak tanımlayabileceğimiz İstanbul'da kazasız belasız eve döndüğümüz her güne şükretmek lazım bence.
Yolda uğradığımız ya da sebep olduğumuz kazalarda ilk olarak devreye giren trafik sigortası her araç için zorunlu. Kaza anında kaza tespit tutanaklarını tutup sigortacılarımıza iletiyoruz, sonrasında trafik ve kasko sigortalarımız devreye giriyor.
Trafik sigortası Türkiye'de zorunlu, her ülkenin kendi zorunlu motorlu araç sorumluluk sigortası ve tarifesi var. Peki, Türkiye'ye gelen yabancı plakalı araçlar ya da Türk plakalı olup, yurtdışında yollardaki araçlar herhangi bir kazaya karıştığında sebep oldukları zararları nasıl karşılayacak, kendilerini nasıl koruyacaklar ? Çözümü var.
"Yeşil Kart" Sigortası
II. Dünya savaşından sonra araçların sınır aşan kullanımının artmasıyla, bu araçların gittikleri ülkelerde yaptığı kazalar ile üçüncü şahıslara verdikleri zararlar da artmış. Taraflardan bir veya daha fazlasının yabancı uyruklu olması, zararların giderilmesi konusunda zorlukları ortaya çıkarmış ve trafiğin daha rahat şekilde yapılabilmesi için çözüm aramaya başlanmış. Birleşmiş Milletler (BM) ülkemizin de üyesi olduğu Avrupa Ekonomik Komisyonu'na üye ülkelere ilettiği 5 No’lu Tavsiye Metni doğrultusunda, Avrupa Konseyi “Motorlu Taşıtların Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortalarına Dair Avrupa Sözleşmesi'ni hazırlayarak kabul etmiş ve Yeşil Kart sisteminin işleyişini sağlamak için her üye devlet, kendi ülkesinde "Büro" adı verilen kurumları kurmuş.
Bu sistemin olmazsa olmaz koşulların agelince
1. Koşul - Aracın tescilinin olduğu orijinal ülkede zorunlu karayolları mali sorumluluk sigortası olması şart
2. Koşul - Ülkede bu konuda yetkilendirilmiş Büro olması şart
3. Koşul - Büro- Mesleki ve teknik bir organizasyon olacak, kar amacı gütmeyecek, bağımsız olacak.
1963 yılında TSB nin bünyesinde kurulan TMTB , 1 Ocak 1964'den beri merkezi Brüksel'de bulunan Bürolar Konseyinin üyesi.
Konsey'de Avrupa Plaka Anlaşması'na tabi üyeler ve Türkiye gibi üye olmayan ülkeler var.
Büroların iki temel yükümlülüğü var
1. Garanti -Yeşil kartı düzenleyen yabancı sigortacının, Büronun kendi ülkesindeki kanunlara uyacağına ve ülkesinde yürürlükte bulunan trafik sigortası limit ve kapsamı dahilinde mağdur tarafın zararını tazmin edeceğine dair garantiyi kendi hükümetine,
Üye sigortacılar tarafından düzenlenen yeşil kartlar ile ilgili yeşil kart sistemine dahil diğer ülkelerde meydana gelen zararların tazmin edileceğine dair garantiyi ise ziyaret edilen ülkenin bürosuna vermek
2- Hasar-Yurt dışında düzenlenmiş yeşil kart sigortası bulunan yabancı plakalı araçların, Büronun ülkesinde sebebiyet verdiği zararları yeşil kart sigortacısı adına gidermek ve yurt dışında düzenlenmiş yeşil kartlardan karşılanacak talepler ile ilgili açılan davalarda taraf olmak ve celp kabul etmek
Yeşil Kart Nedir ?
Yeşil Kart, kazanın meydana geldiği ülkede yapılması zorunlu olan Motorlu Taşıt Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortasına(Trafik Sigortası) eşdeğer bir belge, kazanın meydana geldiği ülkede yürürlükte olan trafik sigortası mevzuat, kapsam ve limitleri çerçevesinde teminat veriyor. Kısaca poliçede araç hangi ülkedeyse o ülkenin mevzuatı geçerli. Coğrafi kapsamı ise oldukça geniş, tüm Avrupa, Akdeniz'e kıyısı olan ülkeler (Kuzey Afrika’da sadece Fas ve Tunus) Ural Dağları ve Hazar Denizi sınırlarına kadar. Ne kadar müthiş değil mi ?
Biraz daha açalım. Ülkemizde trafik sigortasının limitleri maddi zararlar için araç başı 200.000 TL, bedeni zararlar için kişi başı 1.800.000 lira, ama İpsala'dan sınırı geçip Yunanistan’a girdiğiniz andan itibaren bu limit maddi zararlarda 1,3 M Euro, bedeni zararlarda 7,5 Milyon Euro'ya çıkıyor. İşte Yeşil Kart Sigortası, Yunanistan'da bir kazaya karışırsak, Yunanistan’daki trafik sigortası teminat kapsamı ve limitlerinde bizi koruyor.
Her yaz Almanya'dan yola çıkıp sevdiklerini görmeye memlekete doğru gelen gurbetçiler, Türkiye'ye ulaşana kadar birden fazla ülke geçiyor. Yol hali, her an tatsız bir şey olabilir, işte bu geçişlerde de doğal olarak sigorta limitleri ve mevzuatları da ülkelere göre değişiyor. Burada da Yeşil Kart veya Bülent Beyle sohbetimiz esnasında öğrendiğim Avrupa Plaka Anlaşması devreye giriyor.
Yük taşıyan kocaman TIR'lar ülkeden ülkeye geçiyorlar. İşte bu yolculuk esnasında da yeşil kart sigortaları var.
Zorunlu Trafik limitleri ülkeden ülkeye değişiyor. Mesela Azerbaycan'da yaklaşık 2.800 Euro olan limit İngiltere'ye geldiğinde sınırsız. TMTB bu dağ gibi muazzam yönetmelik farklılıkları ile çalışıyor.
Sürekli söylüyoruz ama yine de bir yanlış anlaşılma olmasın diye hatırlatalım. Yeşil Kart kasko değil, yani kendi aracınıza gelen zararı karşılamıyor, karşı tarafın zararlarında devreye giriyor. Örneğin yurtdışında aracınız çalınırsa Yeşil Kart ı kullanamazsınız.
Bu kısa hatırlatmadan sonra konumuza dönelim. Sistem nasıl çalışıyor?
Öncelikle ülkemizde Trafik Sigortası ruhsatı olan tüm sigorta şirketleri TMTB'nin doğal bir üyesi. TMTB diğer bürolardan farklı olarak Yeşil kart sigortasını Yeşil Kart Havuzu üzerinden yönetiyor. Milli Reasürans da pay sahibi. Yeşil kart sigortasını düzenleyen sigorta şirketleri primi havuza aktarıyorlar, poliçeyi Büro tarafından verilen yetki ile sigorta şirketleri düzenliyor. TSB Aktüerya Komitesinin verdiği destek ile TMTB’nin hazırladığı ve sonuçları son derece başarılı olan bir tarife ile yeşil kart primlerini belirliyor ve yönetiyor. Tarifeye buradan ulaşabilirsiniz.
Hasarda ne oluyor?
Yeşil Kart havuzunda biriken primlerle, hasar dosyaları yönetiliyor. Diyelim ki yurtdışına çıktınız ve orada bir kazaya karıştınız, geçerli yeşil kart sigortanız var. Kaza yaptığınız ülkedeki Büro, TMTB ile irtibata geçiyor ve hasar dosyanız çalışılmaya başlıyor. Yabancı plakalı bir araç, ülke sınırlarımızda kaza yaptığında ise bu sefer TMTB aracın ülkesindeki Büro ile irtibata geçiyor ve hasar süreci başlıyor. Hasar, bağımsız hasar temsilcileri tarafından elleçleniyor. TMTB nin bir özelliği de Hasar Temsilcisi olması.
Bakın bunu ben de bilmiyordum. Hasar Temsilcilerinin ilk sorumluluğu zarar gören tarafın mağduriyetini gidermek. Oluşan zararı önce hasar temsilcisi tazmin ediyor, ardından ödediği tazminatı aracın kayıtlı olduğu ülke Bürosundan talep ediyor.
Diğer bir konu da muallaklar - diyelim ki aracınızla Avrupa'da bir kazaya karıştınız, bedeni bir zarar oldu, bu durumda bazen kazanın olduğu ülkeye bağlı olarak 7,5 milyon Euro veya daha fazlası muallak tazminat karşılığı da dosya sonuçlanana kadar yine TMTB Yeşil Kart bünyesinde tutuluyor.
TMTB nun Yeşil Kart dışında sağladığı bir hizmet de Riskli Sigortalılar Havuzu hesaplarının Yönetimi.
Riskli sigortalılar havuzu 11 Temmuz 2017 tarihinde Zorunlu Trafik Sigortası sisteminin sürdürülebilirliğini sağlamak amacıyla kurulmuş bir sistem. Havuz kapsamına; Hasarsızlık Sebebiyle Prim İndirim ve Hasar Sebebiyle Prim Artırım Oranları Tablosunun (1), (2) ve (3) numaralı Basamaklarında yer alan tüm araç grupları ile; basamak ayırımı yapılmaksızın kullanım tarzı taksi, çekici, kamyon, minibüs (10-17 koltuk), küçük otobüs (18-30 koltuk) ve otobüs (31 ve üzeri koltuk) türündeki araç grupları giriyor.
Bu havuz ile hasar frekansı yüksek basamak ve/veya araç grupları için düzenlenen poliçelere ilişkin prim ve hasarların trafik sigortası branşında ruhsat sahibi tüm şirketlere Pazar payları oranında dağıtılarak, riskin bazı şirket veya şirketler üzerinde yoğunlaşmasının engellenmesi ve bahsi geçen gruplarda yer alan araçların sigortasız kalmaması hedefleniyor. TMTB, SBM (Sigorta Bilgi Merkezi) den aldığı verileri düzenli olarak raporlama sorumluluğunu üstlenmiş, bir karar verici rolü bulunmuyor.
TMTB uzun yıllardır çalıştığı 34 tecrübeli personeli ile Bürolar arasında oldukça itibarlı ve iyi bir konumda. Prim üretiminin önemli kısmı ticari taşıtlardan geliyor. Özelikle pandemi döneminde Türkiye'den mal sevkiyatlarının artması ile TIR lar için yapılan poliçelerin adetleri oldukça artmış. 2024 de poliçe adetlerinin %65'e yakını otomobillerden, gelirlerken çekici (TIR) lardan gelen primler ise prim üretiminin %65'ını oluşturuyor. Büro bu yıl 48 Milyon Euro prim üretimi bekliyor. Hasar prim oranı %65 ler civarında olan havuzda, otomobillerin frekansı artmaya başlamış.
Yeşil Kart sigortası – adı gibi yeşil bir kâğıda basılıyor, son zamanlarda beyaz kağıtlara da basılıyor, hatta 1 Ocak 2025 itibariyle isteyen ülkelerin PDF formatında poliçelere geçiş yapacağı belirtiliyor.
Bu kadar geniş bir coğrafyada, dünyada olup bitenlerden de etkilenmişler elbette. Savaş nedeniyle Rusya ve Belarus'un, yaptırımlar nedeniyle ödeme konusunda problem yaşadığı için ise İran’ın üyelikleri askıya alınmış. KKTC ve Kosova ise tanınmadıklarından bu sisteme dahil değiller. Böyle durumlarda bu ülke araçları ülkemizdeyken veya bu ülkelere aracıyla gidenlerin ilgili ülkedeki zorunlu motorlu araçlar sorumluluk sigortasını yaptırmaları gerekiyor.
Sohbetimiz esnasında Bülent Bey in geçtiğimiz haftalarda iştirak ettiği ve 2025 de ülkemizde devamının geleceğini öğrendiğim Otonom ve Connected Araçlar la ilgili paylaştıkları, gelecekte bizleri bekleyen konular hakkında inanılmaz ufuk açtı. Ama bu konu derya deniz, ileride detayları ile paylaşacağım.
Açıkçası Bülent Bey'i ziyaretime kadar ne yeşil kart sigortasını da ne de TMTB ve uluslararası çalışan muazzam kurguyu bu detayda bilmiyordum. Hem değerli vaktini ayırdığı hem de verdiği bilgiler için Bülent Karan'a çok teşekkürler.
Web Siteleri
#trafik #sigorta #yesilkart #buro #kaza #hasar #Avrupa #kanun #yonetmelik #risk #kamyon #cekici #otomobil #seyahat #tazminat #trafikkazasi #police #sinir #anlasma #konsey #insurance #greencard #accident #claim #law #regulation #trucks #traileers #automobile #compensation #borders #council #liability #sorumluluk #expertise #unique
Comments