Bu hafta internette müthiş bir habere denk geldim.
Reuters haberine göre dünya devi Johnson & Johnson (J&J), 1 Mayıs 2024 Çarşamba günü yaptığı açıklamada, bebek pudrası ve diğer talk ürünlerinin asbest içerdiği ve yumurtalık kanserine neden olduğu iddiasıyla açılan on binlerce dava için 6,48 milyar dolarlık bir uzlaşma planı hazırladığını belirtmiş. Şirketin gelecek 10 yıl boyunca ödemeyi planladığı tazminatların toplamı 6,48 Milyar, rezerv 11 Milyar Dolar. İnanılmaz bir tutar, değil mi?
Tazminat taleplerinin çoğu New Jersey eyaletinden açılan davadan kaynaklanmaktaymış (54.000 dava). Plan, eğer kabul edilirse, J&J'nin davaları bir yan şirketin üçüncü bir iflas başvurusu yoluyla çözmesine olanak tanıyacak. Önümüzdeki 3 ay boyunca bu iddialar konusunda uzlaşmaya varabilmek amacıyla davacıların da dahil edildiği bir oylama yapılması söz konusu. Davacıların %75'inin anlaşmayı onaylaması gerekiyormuş
Haberin detaylarına girmeden önce bugüne nasıl gelindiğine bakalım.
J&J 130 yıldır bebek pudrası (talk pudrası) üretiyor ve satıyor. J&J, ürünlerinin asbest içermediğini ve kansere neden olmadığını iddia ediyor. Davalarda ise asbestin varlığının bilindiği ve bunun tüketicilerden gizlendiği iddia ediliyor.
Firma, geçmişte kendisine karşı açılan talk davalarının çoğunu kazanmış ve ürünlerinin asbest içermediğini ve kansere neden olmadığını savunmuş. Ancak 2018 yılında 22 kadının J&J'a talk pudrasının yumurtalık kanserine yol açtığı iddiasıyla açtıkları ve jürinin oybirliği ile talk pudrasında asbest bulunmasının yumurtalık kanseri gelişimini etkilediğine karar verdiği davanın 4.69 milyar dolar tazminatla sonuçlanması, ABD tarihindeki ürün kusuru ile ilgili en büyük altıncı jüri kararı olmuş. Sonrasında J&J büyük başka kayıplarla da karşı karşıya kalmış.
J&J'a karşı pudra nedeniyle açılan davalar sadece yumurtalık kanseriyle ilgili değil, akciğer kanseri ve mezotelyoma da diğer hastalıklar arasında. Mezotelyomaya, en sık akciğer zarı (plevra) ve karın zarı (periton) kanseri olarak görülen ve vücudun iç organlarını saran zar dokusunun kanseri. Oldukça nadir bir kanser türü olduğu, genellikle 50-60 yaşlarında ortaya çıktığı ve en önemli nedeni olarak da asbest adı verilen mineral liflerinin solunması olduğu belirtiliyor.
Tüm bu süreç boyunca J&J ürünlerinde asbest olmadığını iddia etmiş. Ancak duruşmalara katılan tıbbi uzmanlar, 'Bebek Pudrası' ve 'Duştan Duşa' ürünlerinin ana maddesi olan mineral talkta bilinen bir kanserojen olan asbestin bulunduğunu ve dava açan kadınların yumurtalık dokularında da asbest lifleri ve talk partikülleri bulunduğunu ifade etmişler.
ABD'deki yargı sistemi farklı eyaletlerde açılmış olsalar da, içeriğine göre davaların seçilen bir eyalette toplanması gibi yapılan taktiklere müsaade ediyor ve konunun ancak iflas mahkemesi yoluyla çözümü gibi hukuk manevralarına zemin sağlıyor. Bu taktikler hem davalı hem da davacılar açısından bazen avantajlı sonuçlar yaratabiliyor.
Bu yüksek tazminatlı davanın ardından 9000 kadın daha J&J'a dava açmış. Yıllar içinde bu davaların sayısı 54.000'e çıkmış.
Johnson & Johnson dünyanın dev şirketlerinden. Eski müşterilerinden gelen iddialar en başta şirketin itibarına ve hisse senedi fiyatına zarar veriyor. Şirket, kendisine karşı açılan davaların hiçbirinin "haklı" olmadığını savunmuş, ancak davayı sona erdirme umuduyla davacıların desteğini istemiş. 2022 yılında akciğer kanseri ve mezotelyoma iddialarının yanı sıra ABD'deki eyalet başsavcılarının davalarını da ele alacak daha kapsamlı bir anlaşma için yaklaşık 9 milyar dolar ödemeyi teklif etmişler .
Şirket 2020 yılında Kuzey Amerika'da, 2023 yılında ise dünya genelinde bebek pudrası satışını durdurmuş. Artık mısır nişastası bazlı bir formül satıyor, ancak talk ürünlerinin güvenliği konusunda ısrarcı olmaya devam ediyor.
Talk, madenlerde asbestle birlikte görülebilen ve doğal olarak oluşan bir mineralmiş ve Reuters ve New York Times tarafından yapılan araştırmalar, J&J'nin yıllardır talkında asbest bulunmasından endişe ettiğini, ancak bu bilgiyi kamuoyundan saklamaya çalıştığını ortaya koymuş. Bunun üzerine J&J da 2018 Aralık ayında üründe kullanılan talkın güvenli olduğunu ve Reuters haberindeki gerçek dışı noktaları belirttiği, yapılan laboratuvar analizleri ve sonuçlarını yayınladığı bir basın açıklaması yapmış.
Günün sonunda asbest vardır yoktur, kansere sebep olmuştur olmamıştır gibi tartışmaların önüne geçmek, korkunç maliyetlere ulaşan avukatlık masraflarını bitirmek ve gelecek yıllardaki olası davaları da engellemek amacıyla J&J yeni bir uzlaşma yolu önermiş. Bu günlerde firma, sorunu iflas yoluyla çözmeye çalışıyor. Şirketten verilen bilgiye göre bu sefer davacı on binlerce kişinin de dahil olacağı 3 ay süreyle bir oylama yapılacak. J&J talk pudrasının sebep olduğu iddia edilen her kanser durumu için gelecek 10 yıl boyunca düzenli ödemeler yapmayı teklif ediyor, bu öneri ile özellikle yumurtalık kanseri davalarının %95'ni kapatmayı hedefliyor.
Davanın bu ilginç bir boyutunu biraz daha açalım: J&J talk ürünleri LTL isimli bir grup şirketi üzerinden yönetiliyor. J&J, LTL için üçüncü bir iflas başvurusu yoluyla anlaşmaya varılmasının davaların çözmesine olanak sağlayacağını belirterek, daha önce 2 defa reddedılen iflas önerisini 3. kez Federal İflas Mahkemesine götürüyor. Mahkemenin önceki kararları LTL'nin finansal olarak güçlü ve iflas kriterlerine uygun olmadığına yönünde. Bu hukuki manevra, davacıların avukatlarının iddialarına göre J&J'ı her bir davacı için milyonlarca dolar tazminat ödemekten kurtaran bir hamle: J&J 6.475 milyar $'lık meblağın "davacıların mahkemede elde edeceklerinden çok daha iyi bir iyileşme" olduğunu ve yasal sürecin yavaş olmasının, etkilenenlerin çoğunun kalan günlerinden eksildiğini vurguluyor. Bu nedenle de önceki davalardan farklı olarak, bu planın uygulanma kararının, yeniden yapılanma dışında aşırı ücretler almayı bekleyen avukat azınlığının kazanç kaygılarının değil, davacıların oyu ile oluşacağını belirtiyor.
Milyarla dolarlık tazminatların havada uçuştuğu, inanılmaz rakamlar, yaşanan acılar, taktikler, kelime oyunları, hukuk manevralarıyla bir film senaryosu gibi değil mi ?
Peki sigorta bunun neresinde ?
2018'deki davadan sonra ABD sigorta sektörünün, asbest bulaşmış talkın yumurtalık kanserine yol açtığını iddia eden müşterilere ve ailelerine Johnson & Johnson aleyhine verilen 4,69 milyar dolarlık rekor kararın herhangi bir maliyetini üstlenip üstlenmeyeceğini araştıran analistler, talk davasını Travelers Companies Inc, Chubb Ltd ve The Hartford Financial Services Group Inc. dahil olmak üzere sigortacılar için finansal bir risk olduğunu belirtiyorlar.
Bu tip durumlarda devreye giren sigorta, yine J&J ın başına gelen Tylenol Cinayetleri yazımda bahsettiğim Ürün Sorumluluk Sigortası.
Kozmetik talk davalarında zararın yıllar içinde meydana geldiği iddia ediliyor ve bu da asbest davalarında görünen ortak birçok konuyu gündeme getiriyor. Ancak, sigorta uzmanlarının ve hukukçuların işaret ettiği önemli bir detay, sigorta teminatı bağlamında talk ve asbest arasındaki farkların dikkate alınması gerektiği.
Neden İflas ? (Why Bankruptcy ?) Endüstriyel talk konulu davalarda genellikle talkın asbest ile kontamine (bulaştığı) olduğu iddia ediliyor. Bu nedenle de sigortacılar , 1980'lerin ortalarından sonlarına kadar düzenlenen genel sorumluluk poliçelerinin çoğunda bulunan asbest istisnasını öne sürerek tazminattan kaçınabilirler. Ancak J&J davası gibi davalarda asbest bağlantısı iddiasında bulunulmadığı, varsayımsal olarak istisnaya tabi olmayacağı da diğer görüş. İlginç bir durum da - ki J&J'in bu stratejiyi izlediği söylenebilir- büyük tazminat talepleri ile karşı karşıya olunduğunda ve iflas etme durumu varsa sigortalı asbest istisnasının uygulanmasını tercih edilebilmekteymiş. Bu tuhaflığın nedeni daha da tuhaf, eskiden gelen poliçelerle ilgili tazminat davalarında bir çok orantılı yargı otoritesine göre bu durum, sigortacıların tazminat riskini, eskiden asbest istisnasının olmadığı ama sigortalıların etkin olarak kullanmadığı poliçeler ile sonradan asbest istisnası koydukları poliçelere yaymamış olmalarından kaynaklanıyormuş. Bu durumda, hasar nedeni poliçe istisnası ise müşteri iflas gibi radikal bir kararı tercih edebiliyor.
Diğer bir maliyet, Savunma giderleri (Defence Costs) İddia edildiği gibi J&J'in bildiği halde sakladığı gibi iddialar, sigortacıların teminata karşı çeşitli "tesadüf", "bilinen zarar" ve "beklenen ve amaçlanan" savını ileri sürmelerine neden olabilir. Ancak asbest davalarında durum böyle olmamış. J&J'ın gerçeklere dayalı savunmalarının sigortacıyı sigortalı ile çıkar çatışmasına sokabileceğinden hareketle, sigortacıların sigortalının kendi seçtiği savunma avukatını tutmasına izin vererek savunma masraflarından sorumlu olacakları belirtiliyor.
Bitmedi ;
Cezai Tazminatlar- Para Cezaları (Punitive Damages) ; Mahkeme kararlarının ortaya çıkardığı en büyük sigorta sorunu cezai tazminat kararlarıdır. Pek çok ülkede ve ABD eyaletlerinde, çoğunluk para cezalarının sigortalanmasına izin vermemektedir. Ancak, dolaylı sorumluluk için istisnalar ve poliçe sahibine teminat olasılığı yaratan klozlar olabilir. Bu nedenle cezai tazminat konusunda hangi eyaletin yasasının uygulanacağı ,davacının nerede yaşadığı, temel davanın nerede açıldığı ve davalının merkezinin nerede olduğu gibi faktörlerin hepsi belirleyici oluyor.
Poliçe Tetikleyicisi (Policy Trigger) - Son derece teknik olan bu durum poliçenin ihbar bazlı (claims made) veya olay oluş bazlı (occurence) şeklinde özetlenebilir. Eğer poliçe oluş bazlı ise zarara sebep olan olayın olduğu esnada sigortalının geçerli bir sigorta poliçesi olması yeterlidir. Bu konuya daha sonra detaylı değineceğim. Merak edenler şimdiden araştırmaya başlasın.
Johnson& Jonhson, önerdiği 10 yıllık planda milyarlarca dolarlık tazminatı ödemeyi taahhüt ediyor. Bunun için ayrılan bedel 11 milyar doları geçiyor. Sıradan bir insanın aklının hayalinin almadığı tutarlar bunlar. Günün sonunda şirketin yaptığı en başta itibarını koruyarak, olayı kapatmak; bunu bir halkla ilişkiler zaferine çevirerek, basit bir matematikle , belirli bir tutarı kaybetmeyi göze alarak , bu olayın hisse değerinde sebep olduğu çarpıcı düşüşleri ortadan kaldırmak, yani sürdürülebilirlik.
Devasa şirketlerin gücü düşünüldüğünde, herkesin sorumlu ve ahlaklı davranmasını sağlayacak tek faktör, bağımsız ve rekor tazminatlara hükmedebilecek yargı sistemi .
Zaman zaman yurt dışına ihracat yapan firmalardan ürün sorumluluk sigortası için talepler alıyoruz. Bu sigortalar için uzun ve detaylı soru formları doldurulması isteniyor. Sigortalılar genellikle bu bilgileri vermek istemiyorlar. Bu sigortanın, kapsamı hakkında kısıtlı ve genellikle de eksik bilgiler nedeniyle, sözleşme şartını yerine getirmek için çok da fazla incelenmeden sadece primine bakılarak yaptırıldığı durumlara şahit oluyoruz. Bu örnekten de anlaşılacağı üzere, ürün sorumluluk aslında hayati öneme sahip ve oldukça da karmaşık bir sigorta. ABD, Kanada gibi kendine has yargı sistemleri olan ülkelere gönderilen ürünlerle ilgili sigorta kapsamı ise, bu davadan anlaşılacağı üzere, çok daha komplike ve olası bir hasarın sigortalıya da sigortacıya da maliyeti çok yüksek.
Ürün sorumluluk sigortası, kanundaki müteselsil sorumluluk nedeniyle sadece üretim yapanlar için değil, ithal eden, satışını ve dağıtımını yapanlar için de gerekli. Geçenlerde bir çikolata markasının sosyal medyaya düşen haberlerde sadece üretici değil, süpermarket zinciri de gündem oldu.
Pek çok mal alım satım sözleşmesi sadece ABD 'de değil, Avrupa Birliği başta olmak üzere, tüketicinin korunmasını odağına almış tüm ülkelerde ürünlerden kaynaklı zararlar için teminat istiyor. Pek çok ihracatçı ya bu durumun farkında değil ya da bir teminat mektubu ile çözebilecekleri yanılgısı içinde. İhracatçılar, yelken açtıkları bu hiç bilinmeyen denizde kendilerini bir anda zorlu bir hukuk mücadelesinin içinde bulabilirler. J&J gibi dünya devi bir şirket, milyarlarca dolarlık tazminat yükünü kontrol altına almak ve itibarı için iflas yoluyla zaman yayılmış bir çözümü deniyor. Bu olaydan sarsılsa da güçlü mali yapısı, kaynakları, kriz yönetimi ve etkin bir halkla ilişkiler atağıyla zararı kontrol edebilir; ama benzer durumlar, mütevazi bir işletmenin hayatını kabusa çevirmekle kalmayıp varlığını tehdit edebilir.
Sigortacılar bu konularda oldukça deneyimli. Ürün sorumluluk sigortası soru formunda verilen bilgileri titizlikle inceleyerek, sigortalının dikkat etmesi gereken önlemleri içeren klozlarla, geniş kapsamlı teminatlar ve yüksek kapasiteler sağlıyor, bir hasar durumunda da savunmadan veri toplamaya kadar pek çok adımda sigortalıya hizmet ve destek veriyorlar. Son derece uzmanlık gerektiren bu konuda, itibarınızı, yatırımlarınızı ve pazarınızı korumak için detaylı soru formlarını doldurmaya üşenmeden, hem poliçe tasarımı hem de hasar anında kaliteli servis verebilecek deneyimli aracılarla çalışmanızı tavsiye ederim.
Herkese kolaylıklar.
#insurance #productliability #claimant #advocate #stockprice #bankruptcy #policytrigger #punitivedamages #court #extentions #export #manufacturing #babytalcpowder #cancer #law #reputation #sigorta #urunsorumluluk #davaci #avukat #hisse #iflas #tetik #ceza #itibar #mahkeme #genisletme #ihracat #bebekpudrasi #kanser #tazminat #savunma #defence
Haber Bağlantıları;
コメント