Değerli takipçilerin 2023 yılı sonunda DASK Erdal Bey i ziyaret notlarımı sizerle DASK -Yenilikler- Gündemdekiler- Haberler yazımda paylaşmıştım. O günden bugüne sektörümüz pek çok değişiklik yaşadı. Bunları bol bol yazdık, konuştuk. 2024 zor başladı, reasürans piyasasındaki ve kapasitelerdeki son değişikliklerin bir de operasyonel sonuçları var ki, bunlara önümüzdeki günlerde detaylı değineceğim.
DASK ile görüşmemizde Türk Reasürans Genel Müdür Yardımcısı ve DASK Koordinatörü Erdal Bey 2023 Şubat depremleri sonrasındaki hasar süreçlerini, çıkarılan ödevleri anlatmış ve aksiyon planlarından bahsetmişti. Alınan aksiyonlarda geldikleri aşamayı ve gelecek ajandalarını dinlemek için geçtiğimiz hafta DASK’ı tekrar ziyaret ettim. Her zamanki gibi samimi ev sahiplikleri ve lezzetli kahveleri eşliğindeki sohbetimizin notlarını sıcağı sıcağına paylaşmak isterim.
Önce 2023 Şubat depremleri hasarlarıyla başlayalım.
DASK Şubat depremlerinden sonra 620 bini aşan hasar ihbarı almış ve yaklaşık 35 milyar tazminat ödemesi gerçekleştirmiştir. 4 ay gibi kısa bir sürede böylesine büyük bir çalışma yürüten DASK için, bu süreç bir başarı hikayesi olarak anılabilir. Bu süreçte elbette itiraz edilen durumlar olmuş fakat bu kadar fazla işlemde bu durum çok doğal. İtirazlar olmasına karşı mutluluk verici en önemli husus itiraz edilen konuların çok hızlıca çözümlenmesi ve sunulan çözümden memnun olmayarak dava yolunu seçen sigortalı sayısının sadece 803 adet olması. DASK bu davaları da çok kısa zamanda sonuçlandıracağını belirtti.
Bunun yanı sıra, 2023 Kasım ayındaki tarife değişikliği sonrası, ilave ek prim ödeyerek teminat artış zeyilnamesi yaptırmayan sigortalıların da bu eki yaptırmış sigortalılar ile aynı tazminatı alması gerektiğine dair iddialar da var ve yaklaşık 8 Bin adet şikayete konu bu husustan kaynaklı devam eden bir yargı süreci de var biliyorsunuz. Bu konuda da DASK yetkilileri yürütülecek süreç için Yargıtay’dan çıkacak kararı beklediklerini her seferinde dile getiriyor.
DASK Reasürans Yenilemesi ve 2024 Tazminat Ödeme Kapasitesi
2024 yılında DASK da sigorta şirketleri kadar olmasa da global reasürans piyasasındaki değişimlerden etkilenmiş. Başarılı bir yenileme sonunda, 2023 de 117 Milyar TL’si olan ödeme kapasitesi 280 Milyar TL sına yükselmiş (Yaklaşık 9 Milyar USD). DASK her zaman finansal çalışmalarının odağına İstanbul depremini koyduğunu belirtiyor. Bunu yaparken de modelleme çalışmaları değerlendiriliyor ve oluşabilecek hasarın üzerinde bir koruma satın alınıyor.
Yeni Tarife ve M2 bedelleri
Önceki sohbetimizde 1.1.2024 itibariyle hem ZDS m2 tazminat bedelinin yükseleceği hem de ZDS nin enflasyon endeksli olacağı bilgisi verilmişti. 1.1.2024 den itibaren düzenlenen poliçelerde
- 3.016 TL olan sigorta bedeline esas birim metrekare bedeli 6.000 TL’ye yükseltilerek, yine 1.1.2024’den sonra düzenlenen yeni poliçelerin teminatlarına enflasyon koruması gelmiştir. Getirilen bu enflasyon koruması ile birlikte teminat bedelleri, 1 Ocak ve sonrasında yapılan poliçeler için herhangi bir zeyil işlemine gerek kalmaksızın aylık enflasyona bağlı olarak teminat bedelleri güncellenecek. Tarifeye buradan ulaşabilirsiniz.
Bu değişiklikler elbette ZDS primlerini etkiledi. Bir önceki yıla göre kendi ZDS primim 2 kat arttı, bunun bir kısmı deprem tarife değişikliğinden gelse de asıl artış m2 başına 3016 TL olan tazminat bedelinin 6.000 TL ye çıkmasından kaynaklanıyor. Günümüzde m2 maliyetlerinin 25-27 Bin TL olduğu dönemde 6.000 TL kulağa düşük geliyor. Diğer taraftan düşünürsek, ZDS sonuçta bir ilk ateş poliçesi, bu sigorta aynı zamanda ekonomik de olmalı ki, daha çok vatandaş tarafından yaptırılabilsin, aşan kısım için ihtiyari konut sigortaları yaptırılmalı.
Önemli NOT ! Eğer 01.01.2024’ten önce düzenlenen ve henüz yenileme zamanı gelmemiş ZDS poliçeniz varsa, eski mevzuat gereğince yeni ZDS tarifendeki bedele zeyil yaptırarak yükseltmeniz gerekiyor. Bu zeyilname ile aynı zamanda enflasyon korumasına tabi olacağınızı da unutmayın. Yani son bir kez zeyilname gerekiyor. Zira bu poliçeler otomatik olarak güncellenmedi.
1.1. 2024’den sonra uygulama nasıl olacak?
1.1.2024 den itibaren düzenlenen ZDS poliçelerinde m2 maliyetleri poliçenin düzenlendiği ayda https://www.dask.gov.tr/tr/tarife-ve-primler sayfasından da takip edebileceğiniz bedelden düzenlenecek. Herhangi bir hasar olması durumunda ise tazminat, hasar anındaki tarifedeki m2 maliyet bedeli dikkate alınarak hesaplanacak. Bugün itibariyle tarifedeki m2 maliyetlerini gösterir tablo aşağıda;
Yanlış- Eksik M2 sorunu
DASK bu sorunu çözmek için uzun süredir Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü ile devam eden çalışmalarını büyük ölçüde tamamlamış. 29 Şubat’ta sona eren pilot uygulama başarılı olmuş. 2014 yılından itibaren tapuya kayıtlı ve ZDS’ye konu her adresin m2 bilgileri artık poliçenin düzenlenmesi aşamasında aracının ekranına otomatik olarak gelecek ve değiştirilemeyecek. DASK bu şekilde toplam konutların %50 sini gerçek m2 ile sisteme aktarmış durumda. Kalan %50'nin 2024 yılı sonuna kadar belediyeler, ilgili diğer kamu kuruluşları ve platformlarla birlikte yürütülen çalışmalarla sisteme tanımlanmasının bitirilmesi hedefleniyor.
DASK Bölge Teşkilatlanması
Acentelerin bilgilendirilmesi ve sigortalılığın artırılması amacıyla DASK 10 ilde Bölge İrtibat Ofisleri açma işlemlerini hızlandırmış. İlk olarak Bursa ve Gaziantep’te başlayacak bölge faaliyetleri, diğer illere de yayılacak. DASK Bölge İrtibat Ofis Yetkilileri başta büyük aracılar olmak üzere, metraj tespitleriyle başlayacakları görevlerine, duyuru, bilgilendirme ve acente eğitimleri ile devam edecekler. Acente Eğitimleri iki grup olarak planlanmış. İlk grup Mevcut DASK sistemi ve gelecek DASK sistemi (ZDS’den ZAS’a geçiş), ikinci grupta da acentelere verilecek akreditasyon süreci sonrasında, özellikle hasar anında hizmeti hızlandırmak ve operasyonları kolaylaştırmak için planlanan süreç destekleyici eğitimler yer alıyor.
ZAS GELİYOR
Hatırlarsanız geçen ziyaretimde DASK teminat kapsamının genişletilmesi yönünde çalışmalardan bahsetmiştim. Zorunlu Deprem Sigortası (ZDS) Zorunlu Afet Sigortası (ZAS) oluyor.
DASK afet sigortası için çalışmalarını tamamlamış ve 2024 ün ikinci yarısından sonra ZAS’ı sunmaya hazırlanıyor. ZAS, DASK’ın Deprem havuzunda tamamen bağımsız yepyeni bir kapasite. DASK Havuzu, primleri, hasarları ile olduğu gibi devam edecek, sigorta şirketleri ile ortak bir prim havuzu olan ZAS da ise, sigorta şirketleri riski alıp havuza devredecekler, retrosesyon yoluyla da pay alacaklar. ZAS canlıya alındığında artık hayatımızda deprem ve diğer afetler için tek poliçe olacak.
ZAS, kombine bir poliçe olacak, depremin yanı sıra deprem ve yanardağ, sel- su baskın, dolu, heyelan, yer kayması, kaya düşmesi, fırtına, hortum, çığ ve orman yangını teminatları kapsamda olacak. Teminatlar, hali hazırdaki yangın genel şartlarındaki klozlar kapsamında geçerli, orman yangını gibi yeni teminatlar için de yeni kloz yazılacak.
ZAS ile birlikte DASK kapsamında olmayan köy tapulu konutların da kapsam altına alınması söz konusu.
ZAS’ın bir önemli ayrıcalığı da muafiyet olmaması, pratikte bu muafiyetin çok da anlam ifade etmediği görülmüş, hali hazırda ZDS’deki %2 deprem muafiyetinin kalkması için çalışmalar devam ediyor.
Mevcut ZDS poliçelerinin ZAS’a dönüştürülmesi için de çalışmalar ayrı bir kulvarda devam ediyor. Fikrimce poliçeler herhangi bir prim alınmadan otomatikman ZAS’a çevrilirse herkes için çok daha kolay olur. Depremden sonra tarife değişikliği zeyili yapılmayan poliçeler nedeniyle çıkan karışıklık ve memnuniyetsizlik herkesin bilgisinde. Dönüşüm yine zeyil yoluyla yapılırsa benzer sıkıntılar tekrar edebilir.
DASK’ın depremde tecrübe ettiği sorunların üzerine çalışıp çözüm ürettiği bu dönemde aldığı aksiyonlar tüm hızıyla devam ediyor. Burada amaç sigortalılığın artması. Havuz büyüdükçe tazminat ödeme gücü de artar. Sigortalı olmaya teşvik eden girişimler önem kazanıyor.
Teşvik hali hazırda uygulanan bir yöntem aslında. Tarsim’de %50, BES’de %30 devlet katkısı var, benzer bir katkı DASK’ta neden olmasın?
Kanuna göre ZDS’si olmayanlara deprem sonrası konut zararları için devlet yardımı yapılmayacağı belirtilse de devletimiz depremlerde vatandaşını yalnız bırakmadı, yani yaptırım pratikte uygulanmadı. Bu durumda ZAS yaptırılmasına teşvik etmek daha iyi sonuç verebilir.
1999 Depreminden sonra uzun yıllar mevcut yapısı ile çalışmalarına sessizce devam eden DASK, Türk Reasürans’ın DASK’ı devralması ile birlikte zorluklarına rağmen DASK görünür, bilinir kıldıklarını ve bu hususta her gün daha cesur adımlar attıklarını ve her alanda sağladıkları faydalar ve olumlu sonuçlardan oldukça memnun olduklarını vurgulayan Erdal Bey ile sohbetimizin ana başlıkları böyle.
Gerçekten de DASK, özellikle 2023 depremleri sonrası yürüttüğü başarılı çalışmalar ile herkesçe bilinir oldu. Bu süreçte pek çok eleştiri de alıyor şüphesiz. Yapıcı eleştirileri her daim gelişme fırsatı olarak gördüğünü belirterek, başta sigortalıların güveni ve ülkemizdeki doğal afet risklerinin sigorta yoluyla global reasürans piyasalarına devrinde önemli rol oynayan DASK kendinden emin adımlarla devam ediyor. Sağlam ve istikrarlı büyüme, ileride katastrofik riskler için ülkemize verilen kapasitelerde yaşanabilecek bir daralma ya da çekincede DASK’ın önemli bir reasürans kaynağı olması demek. Bugün deprem, tsunami gibi global piyasalara devredilemeyen ya da kısmen devredilen risklerin devlet güvencesinde olduğu Fransa, Yeni Zelanda, İspanya, Japonya , ABD- California, Avustralya gibi örnekler var.
Sigortalılık oranının artması devletin, yani hepimizin kasasından çıkan büyük harcamalar yerine, riski sigorta yoluyla global reasürans piyasalarına devrederek aslında toplum olarak çok daha büyük bir fona erişmemiz anlamına geliyor. Burada vatandaşlar olarak üzerimize düşen, sorumluluğumuzu yerine getirip ZAS sigortamızı yaptırmak ve her zamanı geldiğinde yenilemek.
Herkese güvenli günler
#DASK #afet #deprem #TurkRe #sigorta #modelleme #sel #yangin #risk #prim #yenilik #TCIP #catastrophy #earthquake #flood #wildfire #heyelan #modelling #reinsurance #policy #tesvik
Comments