Bugün bahsedeceğim WC sigortası özellikle yurtdışı yatırım projelerinde, yurtdışındaki şirketlere verilen hizmetlerde kontratların sigorta ile ilgili maddelerinde yer alan "Worker's Compensation Insurance" ın kısaltması.
Yaygın olarak "işçi tazminatı" olarak adlandırılan WC, iş başında veya işin bir sonucu olarak yaralanan veya hastalanan işçilere yardım sağlayan, devlet tarafından zorunlu kılınan bir programdır. Bu program, işlerinin doğrudan bir sonucu olarak yaralanma veya hastalık geçiren işçilere nakit yardımlar, sağlık yardımları veya her ikisini birden sağlayan, işçiler için etkili bir maluliyet sigortası programıdır.
Tanıdık gelmiş olmalı, öyle değil mi? Evet bizdeki SGK. Yani Sosyal Güvenlik Sistemi.
Bir mesleki veya sosyal risk yüzünden geliri veya kazancı kesintiye uğramış kimselerin başkalarının yardımına ihtiyaç kalmaksızın, geçinme ve yaşama ihtiyaçlarını karşılayan bir sistem olarak tanımlanan sosyal güvenlik kavramı, Uluslararası Çalışma Örgütü’ne (ILO) göre ise “toplumun kendi üyelerine bir takım kamusal tedbirlerle, hastalık, hamilelik, iş kazası, işsizlik, yaşlılık ve ölümden kaynaklanan tamamen veya esaslı bir şekilde kazanç kaybının neden olacağı ekonomik ve sosyal zorluklara karşı sağladığı koruma, tıbbi bakım tedariki ve çocuklu ailelerin desteklenmesidir.” Kaynak (sgk.org.tr)
Ülkemizde sosyal güvenlik devlet programıdır. Temel sosyal güvenlik konuları Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bağlı Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından yönetilir.
Devlet memurları da dahil olmak üzere istihdam edilen kişiler; serbest meslek sahipleri ve tam zamanlı hane halkı çalışanları için sosyal güvenlik primleri işverenler tarafından SGK'ya ödenir. Gönüllü teminat da mevcuttur. Ölüm, sakatlık, sağlık giderleri ve sağlık hizmetleri , emeklilik işlemleri, yaralanma veya meslek hastalığı geçiren belirli işçilere veya bakmakla yükümlü oldukları kişilere ücret yerine geçen yardımlar, tıbbi tedavi, mesleki rehabilitasyon ve diğer yardımlar da ülkemizde SGK tarafından düzenlenir.
Banka, sigorta şirketleri, ticaret odaları ve borsa çalışanları için özel birikim sistemleri, zorunlu BES, sandıklar gibi farklı birikim sistemleri de mevcuttur.
Hemen her ülkede sosyal güvenlik sisteminde emeklilik, asgari geçim ücreti gibi konular temel devlet fonksiyonu olmakla beraber, hastalık, gebelik, iş kazaları ve meslek hastalıkları uygulamalarında ülkeler arasında farklılıklar bulunmaktadır. Örneğin ülkemizde sağlık harcamaları SGK kapsamında karşılanan bir devlet programıyken bazı ülkelerde bu hizmetler devletin işaret ettiği bir sigorta kurumu ya da tamamen özel sigorta sektörüne devredilebilmektedir. İş kazalarında, bazı ülkeler bunu tamamen devlet programından karşılarken, bazıları sorumluluğu tamamen işverene yüklemektedir.
Türkiye 'de gerek çalışma ve emeklilik hayatı ile, tüm sağlık harcamaları ve maluliyet durumlarını kapsayan geniş bir sosyal güvenlik sistemimiz bulunmaktadır. Bu da, ülkemizde faaliyet gösteren şirketlerin uyması gereken kuralları, prim yükümlülüklerini belirler ve iş kanununda belirtilen çalışanın can ve sağlık güvenliğini koruyan kanunlarla desteklenir. Sağlık sorunlarının tedavisinde, hamilelik ve doğumda devlet programlarından ve ödeneklerinden faydalanmaktayız. Yaşadığımız sağlık sorunu bir iş kazası ya da işverenin ihmali, hatası sonucu meydana gelirse, sosyal güvenlik sistemimiz yine devrede. İşverenin kusurlu olduğu durumlarda SGK, çalışanın kendisi ya da ailesi, yapılan harcamaları ve/veya yaşanan mağduriyeti işverenden talep edebilir. İşte bu durumlarda da İşveren Sorumluluk Sigortası devreye girer. 2023'ün başında bu konuya da değinmiştim, İşveren Sorumluluk sigortası hakkındaki yazıma buradan ulaşabilirsiniz.
Çalışanın hastalık veya hamilelik durumları ile, bir iş kazası veya meslek hastalığı sonucu tedavi, ölüm veya sürekli sakatlık durumlarında ülkelerin sosyal güvenlik uygulamalarında farklılıklar bulunmaktadır. Yurtdışıyla iş yapan ( hizmet alan veya veren) şirketler, sosyal güvenlik uygulamalarına uyumlu olmak için Worker's Compensation (WC) sigortasına ihtiyaç duyabilirler, Bu nedenle kontratların sigorta eklerinde iş kazaları ve sağlık sorunlarına ilişkin WC sigortası genellikle karşımıza çıkar.
Bu konuda araştırma yaparken, çok detaylı bilgi sağlayan bir internet sitesine rastladım, linki buraya bırakıyorum; https://www.issa.int/ Bu sitede en güncel haliyle ülkelerdeki sosyal güvenlik hastalık, kaza, sakatlık, emeklilik sistemlerinin ana başlıklarına ve uygulamalarına ulaşabiliyorsunuz. Buradan rastgele seçtiğim ülkelerde Hastalık/Hamilelik ve İş kazası /Meslek Hastalığı başlıklarındaki farklı örnekleri aşağıda paylaşıyorum;
Türkiye - Bulgaristan, Belçika, Almanya, İran, İsrail, Japonya, Filipinler her iki başlığın da devlet tarafından verildiği ülkeler.
Azerbaycan'da, tanımlanmış bir katkı payı ve sosyal destek hizmetleri var. Hastalık ve hamilelikte devlet sistemi ve nakit yardım veriliyor, ancak iş kazası ve meslek hastalıklarında tamamen işveren sorumlu ve bunu konvansiyonel bir sigorta şirketinde sigorta etmek zorunda.
Brezilya, Küba, Etiyopya, hastalık ve hamilelikte devlet sistemi ve nakit yardım, iş kazaları ve mesleki hastalıklar da devlet sistemi devrede.
Finlandiya, hastalık ve hamilelikte devlet sistemi geçerli, ancak iş kazası ve meslek hastalıklarında tamamen işveren sorumlu ve bunu konvansiyonel bir sigorta şirketinde sigorta etmek zorunda
Çin'de sosyal güvenlik sistemi devlet programı ve ayrıca zorunlu kişisel birikim modeli var. Hastalık ve hamilelikte devlet ödemesine kişiler bireysel birikimleri ile katkı yapmak zorunda. İş kazaları ve meslek hastalıklarında ise işveren sorumlu ve devlet sistemi var.
Kazakistan: Sosyal güvenlik sistemi devlet programı ve ayrıca zorunlu kişisel birikim uygulaması var; iş kazası ve meslek hastalıklarında tamamen işveren sorumlu ve bunu konvansiyonel bir sigorta şirketinde sigorta etmek zorunda.
Mozambik- ve Singapur iş kazası ve meslek hastalıklarında tamamen işvereni sorumlu tutuyor, yani işveren bunu konvansiyonel bir sigorta şirketinde sigorta etmek zorunda
Yeni Zelanda'da iş kazası ve meslek hastalıklarında tamamen işveren sorumlu ve bunu bir kamu sigorta şirketinde sigorta etmek zorunda
Amerika: Sosyal sigorta, zorunlu özel sağlık sigortası (sadece sağlık giderleri için) ve sosyal destek sistemi var. İş kazası ve meslek hastalıklarında tamamen işveren sorumlu ve bunu konvansiyonel bir sigorta şirketinde sigorta etmek zorunda
Hollanda- Devlet programı var ama, diğer ülkelerden farklı olarak hastalık sağlık durumları birikim (emeklik) planlarının bir parçası
İsviçre de özel emeklilik birikimi şart, sağlık harcamaları tamamen özel sigortaya devredilmiş,
Suudi Arabistan ve Katar'da özel sağlık sigortası zorunlu.
Yukarıda örneklerini verdiğim farklılıklar Türkiye dışında bir ülkede hizmet verecek olan şirketlerimizi birkaç yönden ilgilendiriyor. Öncelikle ilgili ülkelerin vergi, ticaret, ceza kanunu gibi yerel uygulamalarına uyumlu olmalarının yanında, sosyal güvenlik sistemini de iyi çalışmaları gerekli. Eğer ülkede WC riskleri özel ya da kamu sigorta şirketlerine devredilmiyorsa, bu herhangi bir iş kazası ya da meslek hastalığı durumunda tıpkı Türkiye'de olduğu gibi ülkenin sosyal güvenlik sistemi yani devlet tarafından dava edilme ve tazminat ödenmesi ihtimali olduğu anlamına geliyor. Bu da her ülkede farlılık göstermekte. Bunlara ek olarak o ülkede nasıl bir konumda hizmet verildiği de önem taşıyor. Eğer orada bir şirket kuruluyor ve bordrolu olarak Türk vatandaşlarının yanı sıra ülkenin vatandaşları da çalışıyorsa, hem Türkiye hem de ilgili ülkenin sosyal güvenlik uygulamaları geçerli oluyor. Ülkede şirket kuruyor ama sadece yerli personel çalıştırıyorsa lokal kanun ve yönetmeliklere tabiler. Eğer, dış ülkede tüzel bir kişilik olarak değil ancak uzaktan hizmet veriyor (yazılım vb. gibi) ya da bir şirket kurmadan kısa dönemli hizmet veriyor ve Türk personeli geçici olarak çalışma izniyle ülkede çalışıyorsa uygulamalar ülkeden ülkeye değişiyor. Kimi ülke benim sistemim sadece kendi vatandaşım içindir derken, bazısı kendi vatandaşı olsun olmasın herkesi kendi sosyal güvenlik sistemine dahil ediyor.
Ülkeler arası kanunlar ve uygulamalar farklılık gösterdiği için, sigorta korumalarında boşluklar oluşabilir. Bunu önlemek için yine ilgili ülke, tüzel kişilik olup olmama durumu ve geçici süreli çalışma izni olan personellerin tümü gözetilerek başta Türkiye Sosyal Güvenlik sistemi SGK'nın tüm gerekliklerinin yerine getirilmesi; ek olarak ilgili ülkenin sosyal güvenlik kanununa uygun sigortaların yaptırılması/primlerin ödenmesi; destekleyici olarak ilgili ülke yargı sistemini de dahil etmiş kapsamlı bir işveren sorumluluk sigortası yaptırılması ve tedbiren can kaybı ve sürekli sakatlık durumları için tüm dünyada geçerli olan ferdi kaza ve/veya hayat sigortaları ile tam bir sigorta programının oluşturulması, boşlukları önemli oranda doldurmaya yardımcı olacaktır.
Yeri gelmişken hemen bir not ekleyeyim: Geçici süreli eğitim, toplantı gibi çalışma vizesi gerektirmeyen geçici görevlendirme ile gidilen iş gezileri esnasındaki kazalar (işini yapmadığı zamanlarda meydana gelse bile) sonucu oluşan bedeni zararlar veya can kaybı iş kazası kapsamında ve Türkiye'de yaptırılan İşveren Mali Sorumluluk sigortasına ek sözleşme ile eklenebiliyor. İşveren Sorumluluk Sigortası Genel şartlarını buraya bırakıyorum.
Yurtdışında iş yapan tüm şirketlerimize, önemli bir risk olan iş kazaları ve hastalıklar için sözleşmelerde yer alan WC koşullarını dikkatle okumalarını, sigorta poliçelerini bu konuda global sigorta programları yapma kabiliyeti olan sigortacılarla tasarlamalarını, bir hukukçu ve mutlaka yerel bir sosyal güvenlik uzmanından danışmanlık almalarını tavsiye ederim.
Herkese iyi çalışmalar.
#workerscomp #accident #health #occupationaldisease #socialsecuritysystem #law #regulation #comliance #contracts #death #disablity #sosyalguvenlik #sigorta #iskazasi #dava #tazminat #compensation #sozlesme #lawyer #courts #jurisdiction #yargi #mevzuat
Comments