KASKO İLE TANIŞALIM (KASKO 101)

Seninki de laf , kaskoyu bilmeyen mi var demeyin!

Sigorta denince akla ilk gelen Kasko ve Trafik.

Açıkçası, sigortacılık hayatımda en az meşgul olduğum iki branş diyebilirim. Ancak bu sektörde olup, piyasanın lokomotifi olan kasko ve trafik sigortalarına değinmemek olmaz.

Trafik sigortası herhangi bir kaza sırasında araç sahibi ve aracın kendisi hariç üçüncü şahıslara verilen bedeni ve fiziki zararları karşılıyor. Kasko ise aracın kendisine gelen zararları karşılar diyerek girişi yapalım.

Ülkemizde de, diğer ülkelerde olduğu gibi Oto Branşları pazar payı en yüksek sigorta ürünleri. TSB'nin 2023 Ekim istatistiklerinden bu iki sigortanın hayat dışı toplam prim üretimine oranının % 48 olduğu görünüyor. Bu oran 2022 Ekim ayında %50 imiş.

Trafik sigortası sektörü en çok meşgul eden, karlılığını etkileyen, her gün yeni bir konuyla karşımızda olan zorunlu sigorta. Koşullarını SEDDK belirliyor. Kasko ise sigorta şirketleri tarafından sunulan ve isteğe bağlı olarak yaptırılan bir sigorta .

TSB Kasko Genel şartlarında 4 tip kasko teminatı bulunuyor ve teminat kapsamı aşağıdaki gibi.

Bu sigorta ile sigortacı, sigortalının poliçede belirtilen ve karayolunda kullanma izni olan motorlu ve motorsuz kara araçlarından, römork veya karavanlardan iş makinelerinden, lastik tekerlekli traktörler, diğer zirai tarım makinelerinden doğan menfaatin aşağıda belirtilen risklerin gerçekleşmesi sonucunda doğrudan uğrayacağı maddi zararları teminat altına alır.

a) Aracın karayolunda veya demiryolunda kullanılabilen motorlu, motorsuz araçlarla çarpışması,

b) Gerek hareket gerek durma halinde iken sigortalının veya aracı kullananın iradesi dışında araca ani ve harici etkiler neticesinde sabit veya hareketli bir cismin çarpması veya aracın böyle bir cisme çarpması, devrilmesi, düşmesi, yuvarlanması gibi kazalar,

c) Üçüncü kişilerin kötü niyet veya muziplikle yaptıkları hareketler, ile fiil ehliyetine sahip olmayan kişilerin yol açacağı zararlar,

d) Aracın yanması,

e) Aracın veya araç parçalarının çalınması veya çalınmaya teşebbüs edilmesi

Dar Kasko: Yukarıdaki teminat gruplarından bir kısmı için teminatın verildiği üründür.

Kasko: Yukarıdaki teminat gruplarının tamamı için teminatın verildiği üründür

Genişletilmiş Kasko: Yukarıdaki teminat gruplarının tamamı ve bu genel şartlarda ek sözleşme ile teminat kapsamına dahil edilebilecek risklerden bir kısmı için teminatın verildiği üründür.

Tam Kasko: Yukarıdaki teminat gruplarının tamamı ve bu genel şartlarda ek sözleşme ile teminat kapsamına dahil edilebilecek tüm riskler için teminatın verildiği üründür.

Bir kasko poliçesi Kasko Genel Şartları ile birlikte, birden fazla sigortanın genel şartının bir arada olduğu kombine bir poliçe. Piyasadan sunulan kasko sigortalarında her biri kendi genel şartına sahip olan aşağıdaki sigorta türleri bulunuyor ;

1. Motorlu Kara Taşıtları İhtiyari Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları- Bilenen adıyla İhtiyari Mali Mesuliyet (Sorumluluk)- ya da kısaca İMM

2. Ferdi Kaza

3. Hukuksal Koruma

Bu hali ile bakıldığında kasko, içinde pek çok teknik fiyatlama ile, hasar anında devreye giren farklı uygulamaları barındıran bir poliçe. Çoğu sigortalının aslında oldukça karmaşık bir ürünü, içeriğine neredeyse hiç bakmadan, kazalar ve araca gelecek zararlar diye düşünüp, sadece maliyete bakarak aldığını söyleyebiliriz.

Kasko priminde öncelikle sigorta edilecek aracın sigortanın başlangıç tarihindeki piyasadaki bedeli baz alınıyor. Bunun için yine TSB'nin sayfasında yer alan Kasko Değer listesi kullanılıyor. Genel şartlarda belirtilen ana teminat fiyatı bu bedele uygulanıyor. Fiyatlamada aracın marka ve modeli, şehir, sürücünün bilgileri, parça maliyetleri gibi pek çok faktör dikkate alınıyor. Ardından sigortacıların deprem, sel, gibi doğal afetler, terör, diğer ek servis ve hizmetler için aldıkları ek primleri var. İMM, ferdi kaza ve hukuksal koruma için de primler poliçede verilen tazminat limitlerine göre belirleniyor. Tabii önemli bir teminat da asistans. Asistans sigorta şirketlerinin de dışarıdan alarak poliçeye ekledikleri- bir nevi aracılık ettikleri bir hizmet.

Bütün bunlar üst üste ekleniyor ve nihai kasko primi hesaplanıyor.

Artık (*) yıldızları koymaya başlayalım.

Temel prim hesaplama mantığı yukarıdaki gibi olan kasko sigortasında , sonrasında hasarsızlık, meslek indirimleri, plaka indirimleri, özel şirket/grup vs indirimleri gibi tanımlanan indirimler var(*).

Teminat kapsamına göre ödenecek hasar tazminatı da değişiyor. Bu konuda piyasada tüketicinin aklını karıştıran farklı uygulamalar var (**).

Özel şartlar dediğimiz kısım ise tam bir karmaşa bana göre, çünkü burada yetkili servisten, özel şartın sağlandığı limit ve koşula kadar sigorta şirketleri arasındaarklılık var (***).

İhtiyari Mali Sorumluluk limitleri ve çalışma mantığı iyi bilinmiyor (****).

Asistans kapsamı ise özellikle 2021 yazındaki büyük yangınlardan sonra bambaşka bir hal almıştı(*****).

(*) İndirimlerle başlayalım; Bireysel kasko poliçenize baktığınızda eğer hasar almadıysanız ya da alınan tazminat belirli bir oranın altında kaldıysa her yıl oranı artan hasarsızlık indirimi uygulanıyor.

Buna ek olarak, tek sürücü indirimi, meslek indirimi, öğretmen indirimi, özel şirket beyaz yaka indirimi, kamu personeli indirimi gibi çeşitli indirimler var. Eğer hasar anında tanımlı indirimlerle uyuşmayan bir durum olursa sigortacı yaptığı indirimi geri alabilir ya da hasar tazminatını ödemeyi reddebilir. İşte tam da bu nedenle poliçeyi yaptırırken, bedel düşüyor diye sevinmeden önce sonuçlarını hesaba katmakta fayda var. Sigortada beyan esastır çünkü.

(**) Teminat kapsamı - Açıkçası bu kısım sigortalı açısından karmaşık olabiliyor. Aracı kurum bazı sorularla ihtiyacı anlamaya çalışıyor. Piyasada genellikle genişletilmiş kasko ürünü satılıyor, ancak sigortalı maliyet nedeniyle daha düşük primi tercih edebilir ve doğru bilgilendirilmezse hasar anında canı çok sıkılabilir. Hemen örnek vereyim, son günlerde lüks segment bir araç için bir acenteden teklif istenmiş, çıkan prim haliyle oldukça yüksek. Aynı araç için banka neredeyse rakip teklifin %10 u bir primle gelmiş. Kafa karıştıran iki prim. Eskiden olsa, yüksek prim veren sigorta şirketinin bu aracı sigortalamak istemediği kanısı oluşabilirdi, ama artık durum öyle değil. Teklifleri karşılaştırdığımızda, banka ancak belirli bir orandan sonra pert kararı veren, doğal afet v.b. genişletmesi olmayan bir dar kasko sigortası teklifi vermiş. Ama, adı kasko mu? Evet kasko. Aman dikkat!

(***) Özel şartlar karmaşası: Sigara yanığından orijinal/muadil parça kullanımına, tanımlı servis ağı, anahtar kaybı veya araç içinden çalışan eşya kaybı gibi, aracın sigortasına ek olarak verilen teminatların devreye girmesi için, poliçede yer alan koşulların gerçekleşmesi gerekiyor, üstelik sigorta şirketlerinin verdikleri limitler de değişebiliyor.

(****) İhtiyari Mali Sorumluluk (IMM): Aslında araçlar için zorunlu olan trafik sigortası limitlerinin yetmediği durumlarda devreye giren ve kesinlikle kasko poliçesinde bulunması gereken bir teminat. Trafik tarifesi 1.1.2024 itibariye değişti, işte bu tarifede yer alacak tazminat limitleri yetmediği takdirde devreye IMM teminatı giriyor. Piyasadaki kasko sigortalarında verilen IMM limitlerinin yetersiz olduğunu düşünüyorum. Burada alınabilecek en yüksek limit alınmalı, hatta varsa sınırsız limit tercih edilmeli. Araç maliyetleri çok yüksek, parcalar ve işçilik pahalı. Üstüne kaza anında cana gelebilecek yaralanmaları ya da daha kötüsünü düşünün. Önemli bir not, bu teminat Trafik genel şartlarını takip ettiğinden,trafikte istisna olan manevi tazminat talepleri kasko IMM de unutulmamalı.

(*****) Asistans , özelikle seyahatin yoğun olduğu tatil dönemlerinde, trafik kazalarında artış oluyor. Bu dönemlerde araç kiramala hizmetleri de oldukça revaçta oluyor. Asistanstaki ikame araç konusu son zamanlarda ciddi sıkıntı oldu. Sigortacılar bazen ikame araç bulamadılar ya da isteğe uygun araç temin edemediler. Kimi durumlarda temin edilen araçlar kullanılamayacak kadar pis ve yıpranmış olduğundan şikayetler arttı. İşte böyle bir dönemde bazı sigorta şirketleri, asıl sorumluluklarının oluşan zararı tazmin etmek olduğunuı belirterek, iş tanımlarına girmeyen ikame araç tedariğini paketlerinden çıkardıklarını duyurdular. Bazı sigorta şirketlerinde ikame araç hala var; özellikle kaza sonrası aracın çekilmesi, acil yardım hizmetleri, konaklama giderlerine aslında o kaos anında çok ihtiyaç olabiliyor. Bu nedenle asistans paketini de detaylı incelemekte fayda var.

Burada çok detaylandırmadığım ferdi kaza ve hukuksal koruma hizmetlerini atlamayalım. Her ne kadar kasko poliçesinde çok dikkat çekmese de , aslında ferdi kaza , sigortalı araçtaki sürücü ve yolcuların can kaybı ya da sürekli sakatlık durumunda hemen devreye giriyor. Hukuksal koruma ise kendimizi savunmamız gereken durumlarda faydalanabileceğimiz ama hiç farkında olmadığımız bir hukuksal giderler teminatı (Avukatlık ücretleri ve savunma giderleri oldukça yüksek, hatırlatayım).

Bu arada kasko sigortasının Türkiye sınırları içinde geçerli olduğunu, eğer aracınızla yurtdışına çıkacaksanız kaskonuza yurtdışı teminatı ekletmeniz ve ayrıca yeşil kart sigortası yaptırmanız gerektiğinin de altını çizelim.

Kasko, sigorta şirketleri, binlerce acente ve brokerler, yüzlerce oto hasar ekperi, otomotiv yan sanayi üretim ve ticaret kurumları, farklı uzmanlıklara ayrılmış binlerce tamir servisleri, Ar-Ge, lojistik, sağlık kurumları, hukukçular gibi tüm ülkeye yayılmış devasa bir eko sistem aslında. Bu yönüyle bakıldığında, araçlar yollarda oldukça hayatımızda olacak ve bu eko sistem her geçen gün daha da büyüyecek. Sigorta şirketleri bu binlerce insanın istihdam edildiği bu ekosistemle sürekli ilişki halinde ve etkili, yetkin,karlı ve verimli şekilde devamı icin yaratıcı çözümler üzerinde çalışıyor.

Katılır mısınız bilmem ama, insanların bu kadar ihtiyaç duydukları ve bir o kadar da yaygın olan kasko satışının ezbere yapıldığını düşünüyorum. İşte tam da bu nedenle özellikle kasko satışına aracılık eden herkesin, temsil ettikleri bu eko sistemin hak ettiği sigorta teknik bilgisine sahip olması ve sigortalının ihtiyacını doğru anlayıp, tahmin edemeyeceği diğer riskleri de anlatıp, danışmanlık vermesi gerekiyor. Sigorta şirketinin web servislerinden alınan ve genellikle sadece primin karşılaştırıldığı ekran sigortacılığı yerine, zaten sigortaya vakit ayırıp gelmiş müşteriye daha fazla bilgi verip, tavsiyelerde bulunulan, sorularının yanıtlandığı ve rızasının alındığı bir deneyim sunmalılar. Eğer satış dijital bir platformdan yapılmaktaysa, elma - elma karşılaştırmanın gösterilmesi ve canlı yardımla desteklenmesi gerekli.

Biraz uzattım ama, sektöre değinmeden bitirmek istemiyorum. Yıllarca tıpkı trafikte olduğu gibi, kaskoda da hasar primden, maliyetlerden şikayet eden sigorta şirketleri, her yıl sonunda kasko fiyatlarında çılgın bir kampanya yarışına giriyor.

Pandemi sonrası düşük hasar primlerine bakıp, bir sonraki yıl ekonomik dalgalanmalar, lojistik ve işçilik maliyetleri nedeniyle yaşanan acı seneyi hatırlatmak istiyorum. Poliçe başlangıcındaki araç bedelleri 1 yıl içinde 2-3 kat arttı ve tüm faturası sigortacılara çıktı. Son aylarda özelikle operasyonel kiralamada tek haneli binde (o/oo) fiyatları duymaya başladık. Son düzlükte ciroyu fırlatıp, hasarı gelecek yıla bırakan ticari yaklaşım, her yıl kendini tekrarlayan, bitmeyen hikaye (never ending story) halini aldı. Bu yüzden o yaralar da bir türlü kabuk tutmuyor. "Ama maliyetler ortada, bu alım gücüyle insanlar nasıl kasko yaptırsın" diyeceksiniz, size katılıyorum. Eğer hepimizin hemfikir olduğu gibi sigorta ekonomide önemli bir fon kaynağı, yatırımlarımızın güvencesi ise, fiyatlamaları teknik, sermayeleri de kuvvetli olmalı. Ve sigorta firmaları da son haftalarda şahit olduğumuz, itibarı olumsuz etkileyen ve mağduriyet yaratan el konma müdahaleleri olmadan, güvenli bir şekilde ve güven vererek faaliyetlerine devam etmeliler.

Herkese mutlu pazarlar.

#kasko #trafik #sigorta #prim #tazminat #acente #servis #indirim #hasar #asistans #ikame #pazar #beyan, #eksper #oto